Fizika 9-sinf ii-chorak

Uyga topshiriqlar.

1. Darslikdagi mavzu oxiridagi savollarga javob topish.

2. Issiqlik miqdori va solishtirma issiqlik sig‘imiga doir masala yechish.

Ko'pchilik olimlarning izlanishlari natijasida birinchi navbatda nemis shifokori R. M a y e r, ingliz fizigi J. J o u 1 va nemis fizigi G. Gelmgols ish va issiqlikning ekvivalent miqdorlarda o'zaro aylanuvchanligini isbotlaganlaridan so'ng termodinamikaning birinchi qonuni kashf qilindi.

Termodinamikaning birinchi qonunini yaxshi tasavvur qilish uchun quyidagi fikriy tajribani qilib ko'ramiz. Silindrning qo'zg'aluvchan porsheni ostida turgan gazni qizdiramiz. Gazga berilgan Q issiqlik miqdori uning ichki energiyasini

Uga orttirishga va porshenni h balandlikka 1 vaziyatdan 2 vaziyatga o'ta-yotganda A ish bajarishga olib keladi (26-rasm).

Ish energiyaning bir turdan boshqa turga aylanish olchovi bo'lgani uchun A ish sistema porshenning ko'tarilishi natijasida olgan mexanik energiyasiga teng. Energiyaning saqlanish qonuniga ko'ra yuqoridagi termodinamikaning birinchi qonunining quyidagicha matematik ko'rinishiga ega bo'lamiz.

Q=U+A

Termodinamikaning birinchi qonuni quyidagicha ta'riflanadi: