Fizika 9-sinf ii-chorak

Izotermik jarayon. T=const Izotermik jarayonni amalga oshirish uchun gazni oson qo'zg'aluvchan porshenli silindr ichiga, silindrning o'zini esa qat'iy ravishda o'zgarmas temperatura (27-rasm shtrixli chiziq) saqlanib turadigan termostat ichiga joylashtiramiz.

Gazni asta-sekin siqamiz (21-a rasmga qarang). Bunda biz A_t ish bajaramiz. Termodinamikaning birinchi qonuniga binoan issiqlik miqdori quyidagiga teng bo'ladi:

Q₁₌U+A₁.

Gaz temperaturasi o'zgarmas bo'lgani uchun uning ichki energiyasi ham o'zgarmas bo'ladi: U=const, U=0. Shuning uchun gaz bosimi asta-sekin kamaytirilsa (27-6 rasm), gaz shunchalik sekin-asta kengayadi. Bunda gaz A t ish bajaradi va termostatdan issiqlik miqdorini yutadi, aniqrog'i bajarilgan ishga teng bo'lgan Q t issiqlik miqdorini oladi:

Q_t =A

Shunday qilib, izotermik jarayonda gaz berayotgan issiqlik miqdori gaz bajargan ishga teng.

Gazning pV koordinata tekisligida keltirilgan holat diagrammasida izotermik kengayishida bajargan ishi shtrixlangan shakl yuzi orqali tasvirlanadi (27-rasmga qarang).