Фарьона Давлат Унверситети



Download 230,5 Kb.
bet6/13
Sana17.01.2023
Hajmi230,5 Kb.
#899966
TuriСеминар
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
Bog'liq
2 5357165351714954544

НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ:

  1. Хиссиёт ъаыида тушунча.

  2. С.Л.Рубинштейннинг хиссиёт ъаыидаги фикрлари.

  3. Диний хиссиёт ъаыида мафкуралар фикри.

  4. Диний эoтиыод ва диний хиссиёт щртасидаги боьлиылик.

  5. Диний хиссиётнинг щзгариб бориши.

  6. Д.Леуба фикрича диний хиссиётнинг щзгариш сабаблари.

  7. Диний хиссиёт ва муъаббат.

  8. Собиы совет диншунослик адабиётларида диний хиссиётлар ъаыидаги тушунчалар.

  9. Кайфият ъаыида тушунча.

  10. Кайфиятнинг диний хиссиётга айланиши.

Фойдаланиш учун адабиётлар.
1. Угриновчи Д.М. «Психология религии» М.1986 г.
2. Платонов К.К. «Психология релегии» М. 1967 г.
3. Попова М.А. «О психологии релегии» М. 1969 г.
4. Попова М.А. «Критика психологической опологии релегии»
М.1972.


Диний катарсис ва тасалли социал – психологик аспектлари.
РЕЖА:



  1. Тасалли ъаыида тушунча.

  2. Диний тасалининг асосий хусусиятлари.

  3. К атарисис ва эмоционал жараёнлар.

Таянч иборалари.
Диний тасалли, диний катарсис, динаник стереотип, эстетик катарсис, экстамик секта, психотехник усуллар, диний хиссиёт, ишонч хосил ыилдириш, интенсиф ва чуыур диний эътиыод, суний психотехник усули, диний ва хиссиётлар идентификацияси.
Маысад. Диний катарсис ва тасаллини ижтимий-психологик аспектларини асосий хусусиятлари ъамда хиссий жараёнларнинг таъсири хаыида тасаввур хосил ыилиш.
Муаммо. Диний катарсис ва тасаллини ижтимоий аспектлари, диний хиссиётларнинг фазалари.

Диний тасалли муаммоси кщплаб йщналишлар ва ыирраларига эга. Муаммони тахлил ыилишни диннинг энг мухим ижтимоий функциялари турли бщлган иллюзор – компенсация функциясидан бошлаб тщьрироы бщлади.


Кенг маoнода тасаллининг салбий кечинмалар ва рухий бартараф ыилиш маысадида инсонга хар ыандай таoсир усули сифатида таoрифлаш мумкин. Тасаллининг асосидан турли ьоя ва тасаввурлар бщлиши мумкин. Тасалли хаётий муаммоларни хал ыилиш йшлларни топиш, инсонни фаоллаштириш, унга щз кучига ишончни сингдиришга ёрдам берадиган у ёки бу муаммони ва зиддиятларга соьлом, обoектив ёндошишга таяниш мумкин. Шу билан бирга барча ьоявий асосий иллюзиялар, олим ва одам ъаыидаги нотщьри тасаввурлардан иборат бщлган тасалли ъам мавжуд. Бундай тасалли инсонни пассивлаштириб, уаммоларни хал ыилишни фантастик тасаввурлар соъасига кщчиради.
Артистик адабиётларда диний тасалли ана шундай таoрифланади.
М
Биринчидан дин тасалли беради, чунки ьоя ва тасаввурлардан иборат эoтиыодни шакллантиради.
уаммоли савол.
Диний тасаллининг асосий хусусиятлари нима?
Хар ыандай дин нормалари ва ыонунларни бажарган одамни щлимдан сщнг мукофот кутади деб уытиради. Гунохларни эса шавыатсиз жазо. Дщзах олови кутади. Христиан таoлимотида ердаги хаётда азият чекиш зарур, чунки бу нарса нариги дунёдаги мукофотни кафолати деб уытирадилар.
Иккинчидан диний тасалли функционал – психологик даражада амалга оширилади. Дин одамлар онгига ьоя ва тасаввурларни сингдирганлиги щзигина эмас, балки щзига хос шаклда айрим обoектив психологик эхтиёжларни ыондирилиши учун ъам тасалли беради. Яoни дин айрим психологик холатлар ёки психик хаётнинг щзига хос динамик стреотипларини шакллантиради ва диний онг тизимида улар маoлум йщналишга эга бщлади. Диндорлар психикасига хос бщлган «Диний стреотипларга» диний катарсис, диний ибодат асосида турадиган психологик жараёнларни, шунингдек диний медитацияни киритиш мумкин. Бу психик холат ва жараёнларни щз – щзига фаыат диннинг бойлигигина эмас, улар диний бщлмаган мазмун ъам касб этиши мумкин. Кщрсатиб щтилганидек психик холатлар стеротиплар диний эoтиыод структурасига киритилгандагина диний тасаллининг тасалли сифатида опецификаси намоён бщлади. Катерсис ходисасининг асосий эмоционал холатлар алмашинишининг муайян ыонунлари хиссиёт ва кечинмаларнинг муайян динамикаси ётади. Катерсис атамасининг Аристотел грек трапедияси идрок этишда эстетик кечинмалар динамикаси характерлаш учун ыщллаган. Эстетик катарсис кенг маънода бадий ижод ёки санoат асарини идрок ыилиш жараёнида салбий кечинмаларнинг бартараф ыилиниши ёки ижодийлари билан сиыиб чиыарилишини англашдан. Катарсис жараёнлар оьир ва азобли кечинмалар Л.С.Выготский тили билан айтганда щз кескинлигини юмшатади натижада бу кечинмаларнинг йщыотилишига ва ыисыа кечинмаларнинг юмшатиши, озод бщлиши, покланиши хисси пайдо бщлади.
Юыорида таoкидланган эмоционал жараёнлар кечишининг динамик отероитини хар ыандай катарсисга хосдир.
Лекин эстетик катарсис щзининг мазмунида эстетик кечинмаларга эга бщлса, диний катарсис тасаввур ва малакалар билан узвий боьланган.
Диний катарсис жараёнида диний хиссиётлар динамикасига алоъида тщхталамиз. Уларнинг хусусиятларни ибодат жараёнида диний хиссиётлар динамикасини ыайд ыилиш орыали аниылаш ыийин эмас. Кщплаб индивидуал фарыларга ыарамай, ибодат жараёнида жамоа хиссиёти динамикаси баoзи бир умумий белгиларга эга бщлади. Агар турли христиан конфенсияси ва йщналиши солиштириб кщрилса, фары фаыатгина асосан эмоционал жараёнлар ингенсивлигида бщлиши мумкин холос.
П.Д.Джонсон шундай ёзади: Эoтиыод ва муъаббат ыщрыув ва умидсизликни ыувади, бугунди эмоцияларни маoнавий энергия гармониясига, ишонч ва тинчликка айлантиради.
М
Ибодат ва номоз жараёнида диний хиссиётлар тараыыиёт ыонунларини унинг асосий
уаммоли савол.
Ибодат ва номоз жараёнида
диний хиссиётлар тараыыиёт
ыонуниятлари щзгарадими?

босыичлари ёки фазалари орыали кузатиш мумкин.


Биринчи фаза: моционал жараёнлар интенсивлиги нуытаи назаридан эмоционал кескинликнинг аста-секин ортиб бориши билан характерланади. Бу фактни ибодат чоьида кузатиш орыали билиш мумкин. Экстатик секта ва сиьинишда бу нарса яыыол кщзга ташланади.
Хиссиётлар психологик мазмуни нуытаи назаридан бу фазага ибодат ыилувчилар онгида салбий кечинмаларнинг устунлиги хосдир. Дин уломалари ёки динга дават этувчилар тавбу ыилишга, щз гунохларини англашга чиыади ва чаыириы таoсирлар жисмоний ва психологик таoсир кщрсатиш усулларнинг бутун бир системаси билан мустахкамланади, кщп холларда ибодат ыилувчиларнинг кщз ёшига гунохларини кечиришини сщраб ёлворишига сабаб бщлади.
Иккинчи афза: кулминация ва айни пайтда эмоционал ыщжролиш кескинлигини юмшаши. Кщпгина провослав ва католикларда бу фаза ташыаридан кщз ёши тщкиш, ички салбий эмоциялардан ижобий эмоцияларга щтиш, ыщрыув ва гунохкорлик хиссидан ыувонч, осойишталик хотиржамликка кщчиш кщринишида намоён бщлади (Экстамик сектада хотиржамликка кщчиш кщринишида намоён бщлади). Экстамик сектада эса атроф оламдан бутунлай узулиш, ьаройиб хиссиёт, ихтиёрсиз нуты («глоссололалия») юз беради.
Учинчи фаза: якунловчи унинг хусусияти шундан иборатки, бу фазада сокин ижобий диний хиссиётлар устунлик ыилади.
Кщплаб диндорларнинг сщзига ыараганда умумий ибодатдан кейин рухий хотиржамлик, рухий озод бщлиш, юз беради, ъамма нарса «енгил, ыувончли, ёруь» бщлиб ыолади.
Шундай ыилиб диний хиссиётлар динамикаси турли – туман индивидиуал ыизиыишларга эга бщлишига ыарамай умумий ыонуниятларга ъам эгадир. Бу ыонуниятлар шундан иборатки, индивидиуал ва оммавий ибодат пайтида салбий эмоцияларнинг ижабига трансформацияси амалга ошади ва бу жараён эмоцианал кескинликни юмшатади, тинчланиш билан бирга кечади. Ибодат, сингиш психологик нуытаи назардан одамларда тщпланиб ыолган салбий кечинмаларни бартараф ыилишнинг щзига хос усули ъисобланади.
Диндорлар зият, кщнгилсизликлардан холос бщлиш щтинч ва истаклари амалга ошишини сщраб худога илтижо ыилади. Улар худонинг мавжудлигига ишишлари учун ъам бундай уларга психологик енгиллик ва тасалли беради. Диний катарсиснинг социал – психологик механизими шундай.
Интенсив ва чуыур диний эoтиыоднинг шаклланишида рщза ъам муъим ролp щйнайди. Инсон организми рщзада кучсизланганлиги туфайли диний ьоя, образ тасаввурларни щзлаштириш, диний улламолар таoсир кучи осонлашади.
Тщйиб овыатланмаслик, тщйиб ухламаслик, атроф оламдан сунoий изоляция сенсор очлик (чилла щтириш) буларнинг ъаммаси инсон психикасининг диний таoсирларига сезувчанлигини оширишга хизмат ыилади.
Сунoий психотехник усуллар, бир хил оятни такрорлаш, биргаликда такрорлаш, бадан харакатлари ъам бунда муъим ролp щйнайди.
Диний ъиссиётлар интенсификатсиясида таклиф, эмоцианал юыумлик ишонтириш каби социал – психологик функционал системалар ъам щзига хос аъамиятга эга.
Бу функционал системалар фаыат диний гурухларгагина хос эмас. Улар одамлар щртасида бевосита психик контакт мавжуд бщлса ъамма ерда бор ва уларнинг ижтимоий мазмуни ишонтирилаётган ёки таыдим ёки эмоционал юыумлик чоьида щзлаштирилаётган ьоя ва тасаввурлар мазмуни билан аниыланади.
Масалан: ишонтириш шахсга бевосита психик таoсир кщрсатиш услуби ъисобланиб, бунда одам унинг, авторитетига нисбатан ишонч хосил ыилувчи ролни щйнайди. Ишонч хосил ыилдириш (убеждения)нинг ишонтириш (внужение)дан фары ыилиб, социал аргументларга эмас, балки инсон психикасининг эмоционал томонларига мурожат ыилинади. Ишонтиришнинг ижтимоий роли ва йщналиши ишонтирилаётган тасаввур, ьоя ва образлар мазмуни билан аниыланади.



Download 230,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish