Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

suyuqlik-kamroq yig’iladi. Chunki unda osmotik bosim ko’proq bo’lgani uchun 
chuchuk suv alveolalardan qonga o’tib, qonning umumiy miqdorini oshiradi. Shu 
onda yurak urishdan to’xtaydi. Cho’kkan odamning rangi odatda ko’karib, klinik 
o’lim xolati 3-6 minut davom etadi. Dengiz suvining tarkibida 4 foiz atrofida tuz 
bo’lib, qonga nisbatan ko’proq osmotik bosimga ega bo’ladi. Shu tufayli tomirlardagi 
qon quyuqlashib, eritrositlar kamayadi, alveolalarga ko’p miqdorda suyuqlik yig’ilib, 
natijada o’pka yorilishi ham mumkin.
Cho’kkan odamning rangi oqarib, vena son tomirlari bo’rtmaydi. Sho’r suvda 
(dengiz suvida) cho’kgan odamda klinik o’lim xolati uzoqroq« (10-12 minut) davom 
etadi. «Oqarib ketgan» odamlarni cho’kkanidan 10 minut o’tgan bo’lsa ham, 
tiriltirsa bo’ladi.
Haqiqiy cho’kish odatda, suzishni bilmagan kishilarda ro’y beradi. 
Asfiksiya yoki «quruq» cho’kish hiqildoqning reflektor spazmi tufayli, suv 
o’pkaga kirmay qolishi bilan kechadi. Yuqori nafas yo’llari suvdan ta’sirlanganda 
hiqildoq yoki traxeyaning yo’li butunlay bekilib qoladi va cho’kkan odam bo’g’ilib 
(asfiksiya bo’lib) o’lib qoladi. Iflos, xlor konsentrasiyasi ko’p, kimyoviy moddalar, 

---

206 
eritma zarrachalari bor bo’lgan qumli suvda ham bo’g’ilib cho’kish xollari 
kuzatilgan. Bunday cho’kkan odamniyag rangi oqarib ketadi. Cho’kishning bu turi 
ko’pincha (5-20 foizgacha) bolalar va ayollar o’rtasida uchraydi.
Sovuq (16 dan past) suvda cho’milgan kishi sovuqlik shoki yuz berishi natijasida 
cho’kib ketishi mumkin. Ma’lumki, odam sovuq suvga tushganida teridagi qon 
tomirlar torayadi. Qon tana yuzasidan ichki a’zolarga kochib ketadi va shuning 
uchun ularning faoliyati anchagina tezlashadi. Bu esa moddalar almashinuvining