«fаlsаfа» modulidan oʼquv-uslubiy mаjmuа

Estetik qarashlar – goʼzallikning tabiati va mohiyati haqidagi fikrlarni anglatadi.
Goʼzal, ijobiy his-tuygʼu uygʼotadigan narsani koʼrsatish ancha oson. Lekin oʼsha narsa nima uchun goʼzal ekanini tushuntirib berish qiyin.
Аflotun fikricha: goʼzallik vujudga kelmaydi va barbod boʼlmaydi, balki u vaqt va makon tashqarisida amal qiladi. Goʼzallik tuygʼusidan yuqoriroq tabiatga molik boʼlgani uchun his tuygʼu vositasida anglash mumkin boʼladi.
Gegel taʼbiricha: Mutloq ruh-gʼoya goʼzallikning namoyon boʼlishidir. His-tuygʼu qobigʼiga ega boʼlgan mutloq ruh- gʼoya, yaʼni porlab turgan narsagina goʼzaldir. Sanʼat goʼzallikning asl makonidir. Gegel simmetriya tushunchasiga katta eʼtibor beradi. Uningcha simmetriya qoidasiga binoan, shunday narsa goʼzalki, agar undagi tugʼma belgilar toʼla tarzda namoyon boʼlsa; shunday daraxt goʼzalki, agar undagi tugʼma belgi (olma, anjir, anor)lari toʼla va bevosita koʼrinsa. Shunday inson goʼzalki, agar unda yaxshi insoniy fazilatlar va sifatlar mujassamlashgan tarzda ifodalansa.
Аrastu: goʼzallikni moddiy olamning moslik, aniqlik, hamohanglik, mezon-oʼlchovlik kabi miqdorli va makonli tavsiflari bilan bogʼlab mushohada qiladi.. «Garmoniya» asosida goʼzallik zaminida inson va narsaning bir-biriga muvofiqligi, loyiqligi, mosligi aqidasi yotadi... «oʼta kichik narsa goʼzal boʼla olmas edi, chunki, juda oz vaqt ichidagi tasavvur qorishib ketadi.
Goʼzallik – bu voqelik (tabiat, jamiyat, sanʼat) hodisasi boʼlib, biror narsaga his-tuygʼu orqali taʼsir oʼtkazish bilan insonda jismoniy va maʼnaviy kuchlar oqimining koʼpayishiga, shodlik zavqlanish, maʼnaviy qoniqish vujudga kelishga imkon yaratayotgan jarayondir.
Goʼzal narsalar inson amaliy faoliyatiga, manfaatlariga mos boʼlib, ularni idrok etish: - hayrat va quvonch bagʼishlaydi; - shaxsning uygʼun hamohang rivojlanishiga; - unda eng yaxshi insoniy xislat – fazilatlar tarkib topishiga koʼmaklashadi.
Insonning goʼzallikni anglashi oʼzgaruvchan. Goʼzallik hamma vaqt insonning ijtimoiy orzulari bilan qorishib ketganini nazarda tutish lozim. Patriarxat davrida - koʼp bola tugʼib oʼstirgan ayol – ayol qomatini ataylab qingʼir-qiyshiq qiyofasini tasvirlash goʼzallik tushunchasiga mos kelgan. Haykaltaroshlar ayolni qingʼir qiyshiq qomatini tasvirlagan haykallar yaratganlar.