«fаlsаfа» modulidan oʼquv-uslubiy mаjmuа

Fransuz falsafasi. Oʼrta asrlardagi Yevropa falsafasi taraqqiyotida Frantsiyada shakllangan milliy falsafa maktabi nihoyatda katta oʼrin tutadi. Bu borada R. Dekart, Lametri, Gelvetsiy, Didro, Golbax va Russolarning qarashlari nihoyatda muhim. R. Dekart (1596-1650) falsafasida dualizm asosiy oʼrin tutadi. Uning fikricha materiya va ruh borliqning asosida yotadi va xudoga boʼysunadi. Olam, Dekart fikricha cheksiz va abadiy, u inson tafakkuriga bogʼliq boʼlmagan holda rivojlanadi va takomillashadi. R. Dekartning «Men fikr qilayapman, demak men mavjudman» degan fikri faylasuflar orasida mashhur boʼlib hisoblanadi. Bilishda fikr va sezgilarning ahamiyatini nihoyatda ortiqcha deb bilgan R. Dekart ratsionalizm taʼlimotining asoschisi boʼlib hisoblanadi. Uningcha insonning fikrlashi va mulohaza qilishi shubha ostiga olib boʼlmaydigan jarayondir, undan boshqa hamma narsani tekshirish shubha ostiga olish mumkin. Dekart oʼsha zamonning eng buyuk matematiklaridan biri boʼlib, oʼz davrida aniq fanlar sohasida katta ahamiyat kasb etgan deduktsiya usulini falsafaga kiritgan olim boʼlib hisoblanadi.
Lametri va Gelvetsiy, Didro va Golbax oʼz davrida frantsuz hayotida nihoyatda katta ahamiyatga ega boʼlgan milliy davlatchilik, inson erkinligi va haq-huquqlari muammolariga alohida eʼtibor qaratganlar. Frantsuz millatini maʼnaviy jihatdan yuksaklikka koʼtarish va maʼrifatli xalqqa aylantirish uchun oʼz asarlarida ana shu qadriyatlarga erishishning yoʼllari va usullarini koʼsatib berganlar.
Ular tomonidan yaratilgan koʼp tomlik «Entsiklopediya» oʼsha zamonning maʼnaviy muammolarini maʼrifatli yoʼl bilan hal qilish usullari va imkoniyatlari koʼrsatib berilgan «Evropa qomusi» darajasiga koʼtarilgan edi. Bu kitobni yaratishda boshqa koʼpgina maʼrifatparvar frantsuz olim va mutaxassislari ham qatnashgan boʼlib, oʼzining ahamiyati, muammolarining umuminsoniy nuqtai nazaridan yechilishi, xalqchilligi va tilining frantsuz millati hayot tarziga yaqinligi bilan entsiklopediyaXVIIIasr Yevropasining tengi yoʼq kitobi edi. Аynan ana shu kitob mualliflari oʼzlarining boshqa asarlari va faoliyatlari bilan 1789-1884 yillardagi Frantsuz inqilobi qabul qilgan «Inson va grajdanlar huquqlar dekloratsiyasi»da ilgari surilgan umuminsoniy qadriyatlarni jamiiyat taraqqiyotining eng ustivor maʼnaviy mezonlariga aylantirdilar.