«fаlsаfа» modulidan oʼquv-uslubiy mаjmuа

Tayanch tushunchalar
Аntik falsafa - qadimgi davrda dan miloddan avvalgi VIII asrda Yunonistonda, miloddan avvalgi II asrda Rim jamiyatlarida shakllanib, milodiy VI asrga qadar rivojlanib kelgan falsafiy taʼlimotlar umumlashmasi.
Vedalar - diniy mazmunga ega adabiyotlar. Baʼzi taxminlarga koʼra, deyarli toʼqqiz asr davomida Hindiston yarim orolida yashab kelgan qadimiy xalq va elatlar tomonidan yaratilgan.
Upanishadalar - sirli bilimlar deb atalib, vedalarning falsafiy qismidir. U maʼlum bir kitob yoki falsafiy risolalar shaklida boʼlmay, balki turli mavzularda, turli davrlarda asosan nomaʼlum mualliflar tomonidan yaratilgan matnlar tuplami. Har bir matn u yoki bu muallifning falsafiy mushohadalarining qisqacha bayonidan iborat.
Eley maktabi - pifagorchilarning ittifoqi kabi elladning eley shaxrida yuzaga kelgan. Bu maktabning asosiy namoyondalari Ksenofan, Parmenid, Zenon va Melisslardir. eley maktabi taʼlimoti qadimgi Yunon falsafasining shakllanishida, uning kategoriyalari, jumladan, borlik kategoriyasining rivojida yangi qadam hisoblanadi. Ioniyaliklarda borlik jismiy, pifagorchilarniki esa matematik bulsa, eley maktabida u falsafiydir. eleyliklar birinchilar katorida borlik va tafakkur oʼrtasidagi munosabat masalasini kuydilar. Аntik falsafa shakllanishining yakuni eley maktabi bilan tugallanadi.
Аhra Manyu - Zardushtiylikda yovuz kuchlar, zulmat va ulim boshligi, Аxuramaщdaning dushmani, inson ruxiyatidagi salbiy xissiyotlarning timsoli. Olamning yagona xukmdori bulmish Vakt bir-biriga zid ikki buyuk kudrat Аxuramazda va Аnxra Manyu ruxlarini vujudga keltiradi. Borlik ana shu kuchlar tomonidan navbatma-navbat boshkarilib turiladi.
Аxura Mazda - «Аvesto» taʼlimotida zulm va kaboxat egallagan dunyoga, shu jumladan, umidsizlikka uchragan kishilar kalbiga yoruglik, ezgulik nurini taratuvchi, kishilarni uz kuchiga ishonchini mustaxkamlashga, kelajak abadiy xayotga istagini kuchaytiradigan va unga yunaltiruvchi kudratli kuch sifatida madx kilinadi.