Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

ланишини текшириш функцияси – ушбу функциянинг амалга ошиши педа-
гогик моделлар, қайта ўзгартиришлар, инновациялар ва шу кабиларни баҳо-
лаш тизими ва самарадорлик мезонларини ишлаб чиқишга имкон беради;
4) рефлексив (таҳлилий) функцияси – педагогика фани тараққиёти на-
тижаларини таҳлил қилиш ва тушунишга, педагогик тадқиқот методлари тизи-
мини такомиллаштиришга, яъни педагогика фанининг ўзини ўрганишга қара-
тилган; 
5) меъёрий (кўрсатмали) функцияси – “нима қандай бўлиши керак”ли-
гини кўрсатади; 
6) эвристик (ижодий) функцияси – назарий ва амалий муаммоларни 
шакллантириш ва уларнинг ечимларини излашдан иборат бўлиб, педагогика-
нинг фан сифатида функциялари амалга оширилади. 
Шундай қилиб, педагогика методологиясининг умумий вазифалари 
қуйидагиларни ўз ичига олади: 
1) педагогика предметини ва унинг бошқа фанлар орасида тутган ўрнини 
аниқлаш; 
2) педагогик тадқиқот муаммолари мажмуини аниқлаш; 
3) педагогик воқелик ҳақидаги билимларни ахтариб (излаб) топиш тамо-
йиллари ва усулларини, уларни қайта ўзгартириш ва шарҳлаш (изоҳлаш) ме-
тодларини аниқлаш; 
4) педагогик назариянинг тузилмаси, вужудга келиши ва ривожланиши 
усулларини ўрганиш; 
5) фан ва амалиётнинг бир-бирига самарали таъсир кўрсатиши шарт-ша-
роитларини аниқлаш, фан ютуқларини педагогик амалиётга жорий этишнинг 
асосий йўлларини топиш;
6) педагогик концепцияларни таҳлил қилиш ва текшириш. 

---

76 
Педагогика фанлари тараққиётининг энг муҳим хусусиятларидан бири 
фан методологияси билан амалиёт методологияси ўзаро боғлиқ ҳолда уз-
вий ривожланиши ҳисобланади. Зеро, фан методологияси амалиётчи педагог-
лар учун педагогик вазифаларни ҳал этиш шарт-шароитлари, йўл-йўриқлари 
ва усулларини аниқлаб беради, амалиёт методологияси педагог олимларни 
методологик мажмуларнинг мақсадга мувофиқлиги, педагогик воқеликни қай-
та ўзгартириш технологиялари ҳақидаги маълумотлар билан таъминлайди. 
Педагогикада фан ва амалиёт методологияларининг ўзаро шартланган-
лиги илмий-амалий муаммолар ечимини назарий-татбиқий таъминлашга ҳам-
да исталган назарий ва амалий педагогик тадқиқотнинг методологик мажмуи-
ни ишлаб чиқишга имкон беради. Фан ва амалиёт методологиясининг ўзаро 
боғлиқ ҳолда ривожланиши педагогик амалиётга инновацияларни жорий этиш
имкониятини яратади.