F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

Vaziyatli  masala№

4.  Simobli  jihoz  chiqaradigan  korxona  sexi  havosini    simob 

bug’lari bilan ifloslanganligi haqida baho berish kerak. Tekshirish uchun mis-yodli 

tuzli  aralashmasi  surtilgan  indikator  qog’ozi  tayyorlandi.  Ishchi  muhitga  osib 

qo’yilganidan   20-30  minut o’tib, uning  rangi pushti  rangga o’tdi.  Ishchi xonalar 

havosi tarkibidagi  simob bug’larini tahminiy miqdorini ayting.   

 

---

 

444 

 

1  Kasbiy  zaharlanishni  oldini  olish  uchun  korxona  ma’muriyati  lak-bo’yoq 

mahsulotlarini  ishlab  chikadigan  sex  ishchilariga  faqat

 

aktivlangan  ko’mirli 

respiratorlarda  ishlash  kerakligini  buyurgan.  Korxona  ma’muriyatining  faoliyatini 

baholang: 

A  mazkur  korxonadagi      ishlar    aktivlangan    ko’mir  asosidagi  respiratorlarsiz 

bajarilmasligi kerak   

B. bunday respiratorlarda havoning kimyoviy ifloslanish darajasi juda ko’p bo’lgan 

holatlarda ishlash maqsadga muvofiq 

V.  agar  boshqa  markadagi  respiratorlar  bo’lmasa,  mazkur  variantni  qo’llash 

ma’qul. 

G. lak-bo’yoq korxonasining ishchilari   dokali - bog’lagichlar   bilan ta’minlanishi 

kerak 

D.birinchidan,  ish  joylaridagi  havoning  kimyoviy  ifloslanish  darajasini 

kamaytirishga harakat qilish kerak  

2.  Bir  oy  mobaynida  suyultiruvchi    kimyoviy  moddalar  bilan  ikkita  o’tkir 

zaharlanish  hodisasi    qayd  qilingan  sexdagi  mehnat  sharoitini    sog’lomlashtirish 

bo’yicha vrachga

 

har qanday  taklif berish topshirig’i berilgan. Quyida keltirilgan 

tadbirlardan  qaysi  ikkitasi  sexdagi  mehnat  sharoitini  sezilarli  darajada  yaxshilash 

mumkin: 

A. zaharli erituvchini, kamroq  zaharli erituvchi  bilan almashtirish 

B. himoya to’siqlarini o’rnatish 

V. havo beruvchi shamollatish quvvatini oshirish 

G. erituvchi bug’ini  ajratuvchi manbai bo’lgan jihozni germetik yopish 

D. ishchilarni respiratorlar bilan ta’minlash 

3. Pillani qayta ishlash korxonasidagi ayollarning kasallanishida  allergik dermatit 

va  shamollash  kasalliklari  asosiy  o’rinlardan  birini  egallaydi.  Bu  vaziyatga  sabab 

bo’lishi mumkin bo’lgan ikkita sababni ko’rsating: 

A. issiq suv bilan  aloqada bulish 

B. kimyoviy allergenlar bilan aloqa 

---

 

445 

 

V. pilla qurti organizmdagi oltingugurt tutuvchi oksillar bilan buladigan aloqa 

G.ish joylaridagi nomuvofik mikroiqlim 

D. ishchilarni o’z vaqtida davriy tibbiy ko’rikdan o’tkazmaslik. 

4.Kimyoviy ishlab chiqarish omillarining  spetsifik ta’sir effektiga nima kiradi: 

A. kantserogen, mutagen, allergik, embriotoksiklik effekti 

B. o’tkir va surunkali zaharlanish, kantserogen 

V. teri-rezorbtiv ta’siri, allergenli ta’sir 

G. mahalliy ta’siri, surunkali zaharlanish  

D. kordinator nevroz 

5 . Pestitsidlar nima: 

A. tuproqni  unumdorligini oshiruvchi BA moddalar 

B. hasharotlarga qarshi qo’llaniladigan kimyoviy vositalar 

V. ho’jaliklarda hashoratlarga qarshi qo’llaniladigan kimyoviy vositalar 

G. qishloq ho’jaligi zararkunandalariga qarshi kimyoviy vositalar 

D. azotli mineral o’g’itlar 

6.  Nima uchun pestitsidlardan foydalanish Respublikamizda gigienik muammolar 

qatoriga kiradi: 

A.pestitsidlar  o’tkir,  surunkali  zaharlanishlar

 

va  uzoq  muddatdan  so’ng  yuzaga 

keladigan oqibatlarga sabab bo’lishi mumkin 

B. pestitsidlar yuqori aktivlikdagi biologik aktiv moddalar 

V. o’tkir va surunkali zaharlanishlar keltirib chiqaradi 

G. irsiy kasalliklarni ko’payishiga sabab bo’ladi  

D. tuproqning unumdorligini pasaytiradi 

7. Nima uchun yosh bolalari ayollar pestitsidlar bilan ishlashga qo’yilmaydi

: 

A. bolaga salbiy ta’siri bor,chunki pestitsidlar ona suti orqali ajralishi mumkin 

B. pestitsidlar ona suti orqali ajralib, achchiq ta’m beradi 

V. bola zaharlanishi mumkin, chunki pestitsidlar ona terisini ifloslantiradi 

G. pestitsidlar hidi bolaga salbiy ta’sir etadi   

D. 

bunday chegaralar mavjud emas

 

---

 

446 

 

8. Ishlab chiqarish muhitidagi kimyoviy omillar qanday guruhlarga bo’linadi: 

A. qo’zg’atuvchi, kuydiruvchi, umum ta’sirli 

B. tanlab va spetsifik ta’sir etuvchi 

V. umumzaharli, mahalliy, spetsifik ta’sir etuvchi 

G. allergen, mutagen 

D. o’ta zaharli, kam zaharli, umumzaharli  

9. Ko’rsatilgan ta’sir effektlarning  qaysi biri ishlab chiqarish muhitidagi kimyoviy 

omillarni umumzaharli ta’sir guruhiga kiradi: 

A. o’tkir va surunkali zaharlanishlar 

B. allergik va mutagen ta’sirlar 

V. spetsifik va teratogen 

G. kantserogen va teratogen ta’sirli 

D. o’tkir zaharlanishlar 

10.  Ish  joyi  havosida  zaharli  moddalarning  kontsentratsiyasini  UG-2  orqali 

aniqlash nimaga asoslangan: 

A. tekshiriluvchi moddaning kimyoviy potentsialini o’zgarishiga qarab  

B.  tekshiriluvchi  modda  bilan    eritma  o’zaro  reaktsiyaga  kirishganda  modda 

zichligini o’zgarishiga 

V.  tekshiriluvchi  modda  ta’sirida  indikator  kukunining  rang  xosil  bo’lish 

balandligiga 

G. moddani aniqlash uchun ishlatiladigan eritma rangini o’zgarishiga 

D. standartlar bilan solishtirish natijasiga 

11. Kasbga  oid  zaharlanishlarni oldini  orlish  uchun  keltirilgan  tadbirlarning  qaysi 

biri muhim va samarali: 

A. ishchilarni nafas olish organlarini  ShHV bilan himoyalash 

B. bemorlarni o’z vaqtida davolash 

V. texnologik jarayonni germetiklash, xonalarni o’z vaqtida shamollatish 

G. maxsus kiyimlardan foydalanish 

D. davolovchi parhez ovqatlantirish  

---

 

447 

 

12. “Ishlab chiqarishga oid zararlar” tushunchasi nimani bildiradi: 

A. organizmga salbiy ta’sir ko’rsatuvchi fizik, kimyoviy, dinamik va mexanik  

B.  i/ch  muhitida  organizmga  ta’sir  etishi  mumkin  bo’lgan  fizik,  biologik, 

kimyoviy  va ruhiy-fiziologik omillar 

V. kimyoviy va ruhiy fiziologik omillar 

G. i/ch muhitidagi kimyoviy omillar bo’lib koxlear nevrit chaqiradi 

D. korxonalardagi dinamik omil bo’lib, turli kasb kasalligini keltirib chiqaradi 

13. Berilgan omillarni qaysi biri ITTning ijobiy ta’siriga bog’liq: 

A. organizmga yangi omillarni ta’siri 

B. gipodinamiya 

V. asab ruhiy zo’riqish 

G. aqliy zo’riqishning ortishi 

D. jismoniy mehnat hajmini kamayishi 

13. Berilgan omillarni qaysi biri ITTning salbiy ta’siriga bog’liq: 

A. jismoniy mehnat hajmining kamayishi 

B. jismoniy mehnat jadalligini ortishi 

V. gipodinamiya 

G. mehnat sharoiti takomillashuvi 

D. hech qanday salbiy ta’siri yo’q 

14.  Ishchi  zona  havosida  kimyoviy  moddalar  bilan  ifloslanganlikni  tezkor 

usulda aniqlashda qaysi asbobdan foydalaniladi: 

A. elektroaspirator 

B. VShV -003 M 

V. UG-2 

G. Assman aspiratsion psixrometr 

D. fotoelektrokalorimetr 

15.  Keltirilgan  effektlarning  qaysi  biri  kimyoviy  i/ch  omillarini  spets  ta’siriga 

kirmaydi: 

A. teratogen 

---

 

448 

 

B. kantserogenli 

V. o’tkir zaharalanishlar 

G. mutagen 

D. allergenli 

15.  Ishchi  zona  havosida  simob  bug’larining  ruxsat  etilgan  kontsentratsiyasi 

miqdori: 

A. 0,001 mg/sm

3 

B. 0,01 mg/m

3

 

V. 0,001 mg/m

3

 

G) 0,1 mg/m

3

 

D) 0,02 mg/m

3

 

15.  Pestitsidlar  bilan  kasbiy  zaharlanishlarning  oldini  olish  chora-tadbirlari: 

ko’p javobli 

A. o’ta zaharli moddalarni kam zaharli bilan almashtirish 

B. DTK va davriy tibbiy ko’riklar o’tkazish, ish vaqtini muvofiqlashtirish 

V. yoshga doir chegaralash, ShXV dan foydalanish 

G.  havo  harorati  past  bo’lganda  qo’llash,  shaxsiy  Gigiyena  qoidalariga  rioya 

qilish 

D. dam olish soatlarini uzaytirish