F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

2.9. Bemorlarning ovqatlanishini tashkil qilish va uning sifatini gigiyenik 

nazorati 

"DPM  larda  bemorlarning  ovqatlanishini  tashkil  qilish  va  uning  sifatini 

nazorat  qilish"  mavzusidagi  loyihani  bajarishda  bemorlarning  ovqatlanishi  faqat 

ular organizmini ovqatli moddalar va zaruriy energiya bilan ta’minlash bo’libgina 

---

 

73 

 

qolmay,  balki  muhim  davolovchi  tadbir  sifatida  qaralishi  kerak  va  parhezli 

ovqatlanish  jarohatlangan  organlar  va  sistemalarga  ta’sir  etib,  ularning  funksiyasi 

va  strukturasini  tiklanishiga  yordam  berish  uchun  yo’naltirilgan  bo’lmog’i  lozim. 

Shuning  uchun  davolovchi  ovqatlanishning  asosiy  prinsiplari  quyidagilardan 

iborat: 

-ovqat fiziologik to’la qiymatli bo’lishi; 

-o’ziga xos terapevtik xususiyatga ega bo’lishi kerak. 

Bu prinsiplarni ta’minlash uchun har qanday DPM da bemorlarning parhezli 

ovqatlantirish  bo’yicha  ishlar  aniq  yo’lga  qo’yilgan  bo’lishi  kerak.  Ovqatlanishni 

bunday tashkil qilishning prinsipial sxemasi quyidigilardan tashkil topgan bo’ladi: 

davolovchi  vrach  bemorga  tashhisga  muvofiq  dieta  tayinlaydi;  bo’limning  katta 

bekasi  DPMning  ovqatxonasi  uchun  bo’lim  bo’yicha  belgilangan  parhezlar 

bo’yicha ma’lumotlarni to’plab, ovqatxonaga jo’natadi. Ovqatxonadagi diet vrach 

(diet  hamshira)  diet  stollarga  muvofiq  taomnomalarni  tayyorlaydi  (2.5.1-jadvalga 

qaralsin),  ovqatxona  xodimlari  esa,  buyurilgan  diet  stollari  bo’yicha  talab  etilgan 

miqdorda  parhezli  ovqatlarni  tayyorlaydi  va  bo’limlarga  tarqatadi.  Bo’limlarda 

bemorlarni  ovqatlanishini  bemorning  holatiga  muvofiq  yoki  palata  (og’ir 

bemorlar),  yoki  bo’limdagi  bufet-ovqatxonada  tashkil  etiladi.  Ko’rsatilgan 

sxemaga  muvofiq  vrach  patologiya  turi  va  bemorning  umumiy  holatiga  qarab 

parhezni  to’g’ri  belgilashi,  parhezli  ovqatlanishning  asosiy  prinsiplarini  hisobga 

olib  taomnomani  tuza  olishi  (fiziologik  to’la  qiymatlik  va  terapevtik  xususiyat), 

ovqatxonaning sanitar holatini, ovqat mahsulotlarining saqlanish sharoitlari va to’la 

qiymatliligini,  taomlarning  tayyorlanishi  va  tarqatilishini,  hamda  bevosita 

kasalxona bo’limlarida bemorlarni ovqatlantirishni tashkil etilganligini nazorat qila 

olishi kerak. 

Parhezli  ratsionlarning  kimyoviy  tarkibi  va  ularning  energetik  qiymatlari 

fiziologik  me’yorlardan  5%  ga  farq  qilishiga  ruxsat  etiladi.  Bemorlarni  kam 

deganda kuniga 4 marta ovqatlantirish talab etiladi: nonushta-25-30%, tushlik-40% 

va kechki ovqat 20-25%, ikkinchi kechki ovqat- 5-10%. 

---

 

74