F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

10.1. Qurolli kuchlardagi sanitariya nazorati va gigiyenik ta’minotlar haqida 

tushuncha. 

 

Qo’shinlarning gigiyenik ta’minoti amaliy tadbirlar majmuasi bo’lib, Qurolli 

Kuchlar  tarkibidagi  harbiy  xizmatchilarning  salomatligini  va  jangovorlik  holatini 

saqlashga qaratilgandir. 

Qurolli  Kuchlardagi  gigiyenik  ta’minot  va  uning  sanitar  nazorati  o’z 

tarkibiga  ma’muriy  -texnik,  moliya-iqtisod  va  tibbiy  tadbirlarni  oladi.  Harbiy 

qismlarda  gigiyenik  ta’minotni  amaliy  hal  qilish  qismlar  va  bo’linma 

komandirlarining  zimmasiga  yuklatilgan.  Harbiy  xizmatchilarning  gigiyenik 

ta’minotiga kiruvchi barcha masalalar uchun umumiy javobgarlik qism komandiri 

---

 

574 

 

zimmasiga  yuklatilgan.  Gigiyenik  ta’minotning  ayrim  turlariga  esa  komandir 

yordamchilari  javob  beradilar:  ta’minot  bo’yicha  yordamchi,  texnik  qismlar 

bo’yicha yordamchi, injenerlik xizmati boshlig’i, kimyoviy xizmat boshlig’i, tibbiy 

xizmat boshlig’i, jismoniy tayyorgarlik bo’yicha komandir yordamchisi kabilar. 

     Harbiy qismlardagi tibbiy xizmat xodimlari zimmasiga qo’shinlarning gigiyenik 

ta’minlashning  to’liqligi  mukammalligini  va  ularning  sifatliligini  nazorat  qilish 

ya’ni  qo’shinlarni  joylashtirish, ovqatlantirish, suv bilan ta’minlash, kiyintirish  va 

yuvintirish,  harbiy  texnika  va  qurollardan  foydalanishdagi  mehnat  sharoitlari, 

harbiy  xizmatchilarning  shaxsiy  gigiyenalari  kabilarning  sanitar  nazorati 

yuklatilgandir. 

Bundan  tashqari  tibbiy  xizmat  xodimlari  urush  harakatlari  vaqtida  jang 

maydonlarini yaradorlar va o’lganlardan tozalash va dushman tomonidan ommaviy 

qirg’in qurollari qo’llanilgan sharoitlarda atrof muhitni RM va ZM bilan ifloslanish 

o’choqlarini  tugatishga  doir  sanitariya  qoidalarining  bajarilishini  nazorat  qilish 

masalalari ham kiritilgan. 

     Qurolli  Kuchlardagi  gigiyenik  ta’minot  va  uning  sanitar  nazoratining  muhim 

xususiyatlaridan  biri  shuki,  nazorat  o’tkazish  hajmi  va  nazoratlarning  mazmuni 

jihatidan  bajariladigan  vazifalar  tinchlik  va  harbiy  harakatlar  sharoitida  bir  xil 

emas.  Agar  tinchlik  davrda  sanitariya  nazoratining  vazifalari  ma’lum  darajada 

fuqarolarniki  ya’ni  tinch  aholining  sanitar  nazoratiga  yaqin  bo’lsa,  urush 

harakatlari  vaqtida,  harbiy  texnikaga  o’rgatish  va  undan  foydalanish  mashqlarini 

bajarish  sharoitida  boshqacha  mazmunga  ega  bo’ladi.  Bu  xususda  keyingi 

savollarimizda batafsil to’xtalamiz. 

    Gigiyenik  ta’minot  va  uning  sanitar  nazoratini  amalga  oshirishda  O’zR  QK 

1996-yildagi  Ichki  Xizmat  Nizomi,  O’zR  MV  direktiv  hujjatlari  va  Qarorlariga 

amal qilinadi, jumladan: 

-O’zR  MV  ning  1993-yildagi  №54-sonli  "O’zR  QK  dagi  sanitariya  nazorati 

haqida" gi Buyrug’i; 

---

 

575 

 

-O’zR  MV  ning  1994-yildagi  №8-  sonli  "Harbiy  shaharchalar,  ichimlik  suvi 

ta’minoti  va  oziq-ovqat  obyektlarining  tozaligini  sanitar  nazorati  haqida"gi 

Buyrug’i; 

-O’zR MV ning 1996-yildagi №288-sonli "Kunlik oziq-ovqat ta’minoti me’yorlari 

haqida" gi Buyrug’i; 

-1987-yildagi  №568/27/1897-raqamli  ko’rsatma  (Direktiva)  "Harbiy  qismlardagi 

tibbiy xizmat va bo’linmalardagi laboratoriyalarda bajarilishi shart bo’lgan sanitar - 

gigiyenik va sanitar-mikrobiologik tekshirishlar ro’yxati" va boshqalar. 

O’zbekiston  Respublikasi  Qurolli  Kuchlaridagi  Sanitariya  nazorati  kuchlari  va 

vositalari.