3.2. Конвеер ҳәм насосларды ислетиў даўамында электр энергия үнемлениўине ерисиў
Қурылыста, кәншилик ислеринде ҳәм сондай-ақ санааттың басқа тараўларында ленталы конвеерлер шашылатуғын, даналы ҳәм болекленген материалларды горизонтал ҳәм мүйеш астында бир орыннан екинши орынға көшириўде жүдә кең қолланылады. Бул қурылмаларда тийкарынан 4А маркалы үш фазалы роторы қысқа тутастырылған ҳәм фаза роторлы асинхрон моторлар қоланылады, олардың қуўаты бир неше жүз кВт шекем барады.
Көп жүритпели конвеерлерде жоқары сүйкелисли ямаса фаза роторлы, аўыр ислеп шығарыў режиминде ислейтуғын конвеерлерде иске түсириў моменти үлкен болатуғын асинхрон моторлар қолланылады.
Конвеерлерди иске түсириўде статикалық момент ҳәм
инерция моментлериниң мәнислери ҳәм солар тийкарында өтиў процесси ўақты узайып кетиўи нәтийжесинде мотор орамы қызып кетиўи мүмкин.
Иске түсириў ўақтында электр энергиядан рационал пайдаланыў
мақсетинде кернеўди басқышлы ретлеў қолланылады. Конвеерди
иске түсириў ҳәм тормозлаў режимлеринде электр энергия жумслыўын азайтыў электржүритпе инерция моментин азайтыў, ҳәмде
бир моторды еки ярым қуўатына тең моторлар менен
алмастырыў есабына әмелге асырыў мүмкин.
Өндиристиң барлық тараўларында, агросанаат комплекслеринде ҳәм суўғарыў системаларында түрли маркалы ҳәм конструкциялы насос қурылмалар жүдә кең қолланылады. Олардың электржүритпелери асинхрон ҳәм синхрон моторлардан ибарат болып, қуўаты бир неше жүз ваттан баслап бир неше мың киловаттқа жетеди. Насослар конструкциялық жағынан орайдан қашпа ҳәм поршенли түрлерге бөлинеди. Орайдан қашыўшы насослар тийкарынан суўғарыў системаларында ислетиледи. Поршенли насослар канализацион насос станцияларда, санаат ҳәм пуқаралық қурылысларда болса суйық материалларды транспортировка қылыў ҳәм суйық араласпа жумысларын механизациялаўда қолланылады. Автоматлы ажыратқышларды қоллаў еритпе басымы көтерилген ўақытта электр энергия жумсалыўының асып кетиўин шеклейди.
Бояў процеслерин механизациялаўда бояўшы станциялар ҳәм
электр бояў пультлары қолланилады. Қум, майдаланған гранит ҳәм
басқа тоқ жынысларын суў менен бирге транспортировка етиўде Р маркалы сорыўшы насослар қолланылады. Буннан тысқары ҳәр түрли
қуўаттағы суў насослары кең қолланылады.
Насос қурылмаларында электр энергияны тежеў ушын
төмендегилерди әмелге асырыў керек:
1. Насосларды максимал жүкленгенлигине электр энергияның
ең кем салыстырма мәниси туўры келиўин есапқа алған жағдайда
насослардың жүклениўин арттырыя керек. Егер суў өткизгиштиң
характеристикасы насос паспорты көрсеткишлерине туўры келмесе насосты алмастырыў керек болады.
2. Жумыс өнимдарлығы аз насосларды өнимдарлығы жоқары ҳәм ПЖК жоқары болғанлары менен алмастырыў керек. Бунда электр
энергияның үнемлениў есабы төмендеги формула менен анықланады:
бул жерде H,Q – насос басымы (м) ҳәм ис өними (м3/соат), t – жыл даўамында насостың ислеген ўақты (саат), мотордың, жаңа ҳәм алмастырылған насостың ПЖК лери.
Мысал: ПЖК болған насосты болған насос менен алмастырылғанда электр энергиядан үнемлениўди есаплаң.
Н = 20,5м, Q = 18 м3/с, , t = 2100 саат
3. Насосларға исши дегершик ҳәм жаңа тығызлағышлар орнатыў
есабына оның ПЖК ин паспортында келтирилген дәрежеге келтириў. Бул илажлар нәтийжесинде электр энергиядан тежеў төмендеги форм ула жәрдеминде анықланады:
бул жерде Н – усы режимде ислеп атырған насос пайда еткен басым, усы жумыс режиминде ислеп атырған мотор ҳәм насостың ПЖК лери.
4.Насостың ислеў жағдайын технологиялық процессинен келип шыққан ҳалда талап етилген суў муғдарына қарап ретлеў. Экономикалық көз қарастан насослар санын ҳәм олардың моторлары тезликлерин ретлеў ең қолайлысы болып табылады. Задвижкалар жәрдеминде насослардың ис өнимин ретлеў насос моторларында электр энергия ысырабының артыўына алып келеди.
5. Тезликлери ретленбейтуғын носос қурылмаларындағы моторлардың тармақтан алып атырған реактив қуўатын жүкленгенлик дәрежесине қарап ретлеў электр энергиядан нәтийжели пайдаланыўдың тийкарғы илажларынан бири.
