МПа
P
к
к
к
a
011
,
0
2
10
21
,
1
75
25
,
3
,
2
/
10
)
(
6
2
6
2
2
Kirtish jarayoni oxiridagi bosim:
МПа
P
P
P
a
o
a
089
,
0
011
,
0
1
,
0
To`ldirish koeffitsienti:
83
,
0
1
,
0
1
5
,
16
12
288
115
,
0
089
,
0
5
,
16
288
1
)
(
o
o
r
a
c
v
P
t
T
P
P
T
Qoldiq gazlar koeffitsenti:
027
,
0
1
5
,
16
83
,
0
900
1
,
0
288
115
,
0
1
v
r
o
о
r
к
T
P
Т
P
Kiritish jarayoni oxiridagi xarorat:
K
T
T
T
P
P
T
T
T
r
o
a
r
o
a
0
320
900
12
288
1
089
,
0
5
,
16
115
,
0
1
12
288
1
1
Siqish jarayoni
Politropik siqishning o`rtacha ko`rsatkichini empirik formula yordamida
aniqlanadi:
35
,
1
1800
100
41
,
1
100
41
,
1
1
н
п
n
Siqish oxiridagi bosim:
МПа
P
P
n
a
c
08
,
4
81
,
45
089
,
0
5
,
16
089
,
0
35
,
1
1
Siqish oxiridagi xarorat:
K
T
T
n
a
c
858
69
,
2
320
5
,
16
320
1
35
,
1
1
1
Qoldiq gazlar mollar soni:
Mr =α ∙ γ ∙ Ln =1,45 ∙ 0,027 ∙ 0,5 = 0,0196 kmol
Siqish oxiridagi yonishgacha bo`lgan gazlarni mollar soni.
M
S
= M
1
+ M
r
=0,725+0,0196=0,745 kmol
Yonish jarayoni
Yonish oxiridagi xarortni yonish jarayoni dizel uchun issiqlik balansi
tenglamasidan foydalanib topiladi.
64
к
н
п
c
cp
z
cp
L
Q
Т
T
z
z
1
/
)
314
.
8
(
Dizellarda suyuq yonilg`ini yonish maxsulotlari uchun o`zgarmas
bosimdagi o`rtacha molekulyar issiqlik sig`imi:
к
кмол
кж
Т
Т
z
z
cр
z
.
/
00025
,
0
15
,
29
314
,
8
10
45
,
1
8
,
13
5
,
15
92
,
0
2
,
20
4
Gazlarni yonishdan keyingi mollar soni:
Mz = M2 + Mr =0,7035+0,0196=0,77 kmol
Ishchi aralashma molekulyar o`zgarishini xisobiy koeffitsienti:
033
,
1
745
,
0
77
,
0
c
z
M
M
Issiqlikdan foydalanish koeffitsienti ξ=0,85 va bosimni ko`tarish darajasi
λ=1,85 deb qabul qilib topilgan kiymatlarni dizel uchun yonish tenglamasiga
qo`yib, yonish oxiridagi xarorat aniqlanadi:
00516
,
0
66
,
41
11
,
30
0058
,
0
2
1
,
80290
00258
,
0
4
11
,
30
11
,
30
0
1
,
80290
3011
00258
,
0
5
,
31772
6
,
48517
00258
,
0
11
,
30
858
85
,
1
314
,
8
65
,
21
027
,
0
1
5
,
0
45
,
1
42500
85
,
0
0025
,
0
15
,
29
033
,
1
2
2
2
z
z
z
z
z
z
z
T
T
Т
Т
T
T
T
Tz=2237 K
Yonish jarayoni oxiridagi bosim:
МПа
P
P
c
z
55
,
7
85
,
1
08
,
4
Dastlabki kengayish darajasi:
46
,
1
858
85
,
1
2237
033
,
1
с
z
Т
Т
Kengayish jarayoni
Keyingi kengayish darajasi:
65
64
,
11
46
,
1
5
,
16
р
Politropik kengayishning o`rtacha ko`rsatkichi p2 ni empirik formula
yordamida aniqlanadi:
26
,
1
01
,
0
1800
130
22
,
1
01
,
0
130
22
,
1
2
н
п
n
Kengayish jarayoni oxiridgi bosim:
МПа
P
P
n
z
в
343
,
0
64
,
11
55
,
7
26
,
1
2
Kengayish oxiridagi xarorat:
К
T
T
n
z
в
1184
64
,
11
2237
261
,
1
1
2
Dvigatelni indikator ko`rsatkichlari
Nazariy indikator bosim:
МПа
P
n
n
P
P
i
n
n
c
i
97
,
0
78
,
1
82
,
4
851
,
0
255
,
0
1
1
1
35
,
1
1
64
,
11
1
1
1
26
,
1
46
,
1
85
,
1
1
46
,
1
185
)
1
5
,
16
(
08
,
4
1
1
1
1
)
1
1
(
1
)
1
(
1
35
,
1
1
26
,
1
/
1
1
1
2
/
1
2
Indikator diagrammani qayrilishlarini xisobga oluvchi va to`liqmaslik
koeffitsenti υ=0,9 deb kabul qilib siklni xaqiqiy o`rtacha indikator bosimini
topamiz:
846
,
0
)
089
,
0
115
,
0
(
9
,
0
97
,
0
1
/
i
i
P
P
Indikator FIK
43
,
0
83
,
0
21
,
1
5
,
42
5
,
14
45
,
1
846
,
0
1
v
к
г
о
i
i
Q
L
P
Yonilg`ini indikator solishtirma sarfi:
)
/(
7
,
201
43
,
0
5
,
42
3600
3600
с
кВт
г
Q
g
n
e
c
66
Dvigatelni effektiv ko`rsatkichlari
Porshenni o`rtacha tezligi.
с
м
n
С
н
n
/
2
,
7
30000
1800
120
30000
Yarim ajratilgan yonish kamerali dizel uchun o`rtacha bosimning mexanik
yo`qotishlarga sarflanadigan qismi:
Pm = 0,105 + 0,012 · Sp = 0,105+0,012·7,2=0,201MPa
O`rtacha effektiv bosim:
Pe = Pi – Pm =0,846-0,201=0,645 MPa
Mexanik FIK
782
,
0
846
,
0
645
,
0
i
e
P
P
M
Effektiv FIK
336
,
0
782
,
0
43
,
0
M
i
e
Yoqilg`ining effektiv solishtirma sarfi:
)
/(
252
336
,
0
5
,
42
3600
3600
с
кВт
г
Q
g
n
e
c
Yoqilg`ining soatli sarfi:
соат
кг
N
g
G
ен
c
м
/
6
,
4
4
,
18
10
252
10
3
3
Silindrni asosiy o`lchamlari va dvigatelning solishtirma ko`rsatkichlari
Dvigatelning litraji:
л
n
i
P
N
V
н
e
ен
л
9
,
1
1800
645
,
0
4
.
18
4
30
30
Silindrni ishchi xajmi:
л
i
V
V
л
п
95
,
0
2
9
,
1
K=S/D=1,15deb qabul qilib, silindr diametrini aniqlaymiz:
мм
к
V
D
h
105
15
,
1
14
,
3
95
,
0
4
100
4
100
3
3
U xolda porshen yo`li:
67
S =K· D=1,05·1,15=120 mm
Porshen tubining yuzi:
2
2
2
2
00865
,
0
8650
4
105
14
,
3
4
дм
мм
D
F
n
Dvigatelni effektiv burovchi momenti:
м
н
n
N
M
н
ен
е
.
6
,
97
1800
4
,
18
9550
9550
3.5. Silindr va halqa orasidagi tirqishni dvigatel ko`rsatkichlariga
ta`sirini aniqlash
Dvigatellarni beto`xtov ravishda quvvatini oshirish, ularni serchang va
yuqori haroratli sharoitlarda ishlatish silindr-porshen gruppasini mexanik
yuklanishiga olib keladi. Bu esa porshen tubida va halqa ariqchalarida kuyindi
hosil bo`lishiga hamda halqalarning eyilishini tezlashiga sabab bo`ladi.
Dvigatelni texnik holatini ko`p jixatdan yonish kamerasining germetikligini
hosil qiluvchi halqalar belgilaydi.
Porshen halqasining aylanasi bo`ylab bosimni tarqalishi silindrning
shakliga moslashadigan qilib tayyorlanmas ekan halqa bilan silindr orasida
tirqish
hosil
bo`laveradi.
Tirqishning
bo`lishi
yonish
kamerasining
germetikligini buzilishiga olib keladi. Germetikligi buzilgan dvigatellarda
moyning kuyishi ortib boradi. Olib borilgan tadqiqotlar natijalari asosida
quyidagicha xulosa qilish mumkin:
1. Tirqishga ega bo`lgan halqa o`rnatilgan dvigatelda silindrdagi indikator
bosimni yuklanishni ortishiga bog`liq ravishda o`rtacha 0,07…0,1 MPa ga
kamayishiga olib kelmoqda.
2. Tirqishga ega bo`lgan halqa o`rnatilgan dvigatel ko`rsatkichlari,
ishlatilgan halqa ko`rsatkichlaridan ham past ekanligini kuzatish mumkin. Bu
esa dvigatel ko`rsatkichlarini pastlab ketishiga olib kelmoqda.
68
3. Halqalarni tekshirish va talab darajada bo`lgan halqalarni dvigatelga
o`rnatish taklif etilayotgan uslub asosida amalga oshirish maqsadga
muvofiqdir.
3.6-rasm.Indikator bosimni o`zgarishiga porshen halqalarini holati va
yuklanishni ortishiga bog`liqligi.
Silindrdagi indikator bosimni o`zgarishi 3…5% ni tashkil etilishi tirqishga
ega bo`lgan halqa o`rnatilgan dvigatelni ko`rsatkichlariga ta`sirini aniqlash
imkonini beradi.
Demak, tirqishsiz halqa o`rnatilgan dvigatel silindrdagi indikator bosim
Pi=0,846MPa tashkil etgan bo`lsa, yuqoridagi-larga asosan tirqishga ega bo`lgan
halqa o`rnatilgan dvigatel silindridagi bu bosim Pi=0,81MPa ni tashkil etmoqda.
U holda
Indikator FIK
69
41
,
0
83
,
0
21
,
1
5
,
42
45,5
1,45
,881
0
Q
v
н
1
i
к
о
i
L
Р
Yonilg`ini indikator solishtirma sarfi:
с
кВт
г
Q
g
п
i
/
7
,
206
41
,
0
5
,
42
3600
3600
i
Dvigatel effektiv ko`rsatkichlari
Porshenning o`rtacha tezligi:
с
м
n
С
н
n
/
2
,
7
30000
1800
120
30000
Mexanik yo`qotishlarga sarflaanyotgan bosim.
Pm=0,105+0,012·Wn=0,105+0,012·8,0 =0,201MPa
Effektiv bosim.
Pe=Pi -Pm =0,81–0,201=0,609 MPa
Mexanik FIK
75
,
0
81
,
0
609
,
0
i
е
м
Р
Р
ηe =ηi ·ηm =0,41·0,75=0,308
Effektiv solishtirma sarfi:
с
кВт
г
Q
g
п
i
/
1
,
275
308
,
0
5
,
42
3600
3600
i
Yonilg`ini soatli sarfi:
Gm = ge·10-3·Ne =275,1·10-3·18,4=5,1 kg/soat
U holda dvigatel quvvati:
кВт
i
n
P
V
N
дв
н
e
h
8
,
16
2
30
1800
,609
0
95
,
0
30
дв
Dvigatel quvvati Ndv=16,8 kVt bo`lganda tirsakli valni aylanishlar soni:
мин
айл
М
N
n
дв
е
н
/
1690
6
,
97
16,8
9550
9550
Bunda, Mdv= 97,6 N·m. qiymatga teng deb olingan.
70
Aniqlangan
qiymatlarni
normal
sharoitdagi
ko`rsatkichlar
bilan
solishtiramiz (3.1-jadval).
3.1-jadval
№
Ko`rsatkichlar
Ko`rsatkich qiymatlari
Normal
sharoitda-gi
holat bo`yicha
Tirqishli
halqada
ishlagan holat
bo`yicha
Tirqishsiz
halqada
ishlagan holat
bo`yicha
1
Dvigatel quvvati, kVt
18,4
16,8
18,4
2
Tirsakli valni ayla-nishlar
soni, ayl/min
1800
1690
1800
3
Yonilg`ini solishtirma sarfi,
g/kVt·soat
252
275,1
252
4
Yonilg`ini soatli sar-fi,
kg/soat
4,6
5,1
4,6
5
Effektiv bosim, MPa
0,645
0,609
0,645
6
Effektiv FIK
0,336
0,308
0,336
7
Indikator bosim, MPa
0,846
0,81
0,846
8
Mexanik FIK
0,782
0,75
0,782
71
Do'stlaringiz bilan baham: |