Ensiklopediyasi

BIRLASHGAN ARAB AMIRLIKLARI — 
qarang 
Yaqin Sharq.
Kandakorlik buyumlari.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

BIRLASHGAN MILLATLAR TASHKILOTI
O'zbekiston 1991-yil 31-avgust kuni o'z 
mustaqilligini e’lon qilganini yaxshi bilamiz, 
albatta. Shu ulug' tarixiy sanadan ko'p o'tmay, 
1992- yil 2- martda Respublikamiz Birlashgan 
Millatlar Tashkiloti (qisqartma nomi - BMT)ga 
qabul etildi. Jahondagi eng yirik xalqaro tash- 
kilotga teng huquqli a’zo bo'lib kirdi. Uning 
ko'k, yashil va oq rangdagi Davlat Bayrog'i 
BMT binosi oldida h ilpiradi. Dunyo 
O'zbekistonni tanidi!
BMTning o'zi qanday tashkilot? U qachon, 
qayerda tuzilgan? Buni bilib olish uchun tarix 
sahifalariga murojaat qilamiz.
1914 - 1918-yillardagi birinchi jahon 
urushi va 1939 - 45-yillardagi ikkinchi jahon 
urushi bir avlod umri davomida odamzod 
boshiga son-sanoqsiz kulfat soldi. Bu urush- 
larda millionlab kishi jang maydonlarida, front 
orqasida halok bo'ldi, bundan ham ko'proq 
tinch aholi asirlikda, qamoqlarda, konslager- 
larda qirg'in qilindi, otildi, osildi. Yaradorlar, 
nogironlar, bedarak yo'qolganlar soni esa 
hozirgacha noma’lum, ammo ular ham mil­
lionlab ekani shubhasiz.
Bundan buyon dunyoda dahshatli urushlar- 
ga boshqa yo'l qo'ymaslik, Yer yuzida tinch­
lik va xavfsizlikni saqlash, mustahkamlash, 
xalqlar o'rtasida tinch hamkorlik o'rnatish 
uchun birinchi galda nima qilish kerak? Mus­
taqil davlatlarning ixtiyoriy birlashuvi, xalqaro 
tashkilotini tuzish zarur! Ikkinchi jahon urushi 
davom etar ekan, gitlerchilarga qarshi jang 
qilayotgan mamlakatlarning oliy rahbarlari 
ana shunday fikrga kelishdi. Yangi tashkilot -
Birlashgan Millatlar Tashkilotini tuzish uchun 
hozirlik ko'ra boshlashdi. Awalo mazkur tash- 
kilotning vazifalari belgilandi, tartib-qoidalari, 
ya’ni Nizomi yaratildi. U Birlashgan Millatlar- 
ning 1945-yil 24-iyunda San-Fransisko 
(AQSH) shahrida o'tkazilgan Konferensiyasi- 
da imzolandi. Oradan to'rt oy o'tib, sobiq 
SSSR, AQSH, Angliya, Fransiya, Xitoy, BMT 
a’zolarining jami 50 nafari tomonidan Nizom 
tasdiqlandi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti dun- 
yoga keldi. Uning maqsadlari - xalqaro tinch­
lik va xavfsizlikni saqlashdan, m illatlar
o'rtasida do'stona aloqalarni rivojlantirishdan, 
hamkorlik o'rnatishdan, inson huquqlari va 
erkinliklariga hurmat bilan qarashni qaror top- 
tirishdan iborat, deb e’lon etildi.
Shu tarixiy voqeadan beri oradan ellik 
yildan ziyod vaqt o'tdi. BMT a’zolari soni 188 
taga yetdi (1999). Yer yuzida tinchlikni 
saqlash, davlatlar o'rtasidagi nizolarni 
to'xtatish, qurolsizlanish, mustamlakachilikni 
tugatish, inson huquqlarini himoyalash kabi 
juda muhim masalalarni hal etish yuzasidan 
yuzlab qarorlar qabul qilindi va amalga oshi- 
rildi. Ular orasida Bolalar huquqlari haqidagi 
Konvensiya ham bor. 1989-yil 20-noyabrda 
qabul qilingan bu hujjatda bolalarni kamsit- 
maslik, ularning sog'lom o'sishi, ilm olishi, o'z 
qobiliyatlarini rivojlantirishi uchun barcha 
shart-sharoitni ta’minlash zarurligi alohida 
ko'rsatilgan.
O'zbekiston BMTning teng huquqli a’zosi 
sifatida uning ishida faol ishtirok etmoqda. 
Respublikamiz Prezidenti Islom Karimov BMT 
Bosh Assambleyasining BMT tashkil etilgan- 
ligining 50 yilligiga bag'ishlangan sessiyasi- 
da so'zlagan nutqida O'zbekiston dunyoda 
eng obro'li halqaro tashkilot bo'lgan BMTning 
maqsad va qoidalariga qat’iy amal qilayotga- 
nini yana bir marta ta’kidladi.