Ensiklopediyasi

AMERIKA QO‘SHMA SHTATLARI
(AQSH)
Maydoni - 9373000 kvadrat kilometr.
Aholisi - 271600000 kishi.
Am erika Qo'shm a Shtatlari - g'arbiy ya­
rim shardagi eng katta mamlakat. Hududin- 
ing deyarli ham m asi Shim oliy Am erikada 
joylashgan. AQ SHning sharqiy qirg'og'ini 
Atlantika okeani, g'arbiy qirg 'o g 'in i Tinch 
okean suvlari yuvib turadi.
AQSHning iqlimi asosan mo'tadil va sub­
tropik. H aqiqiy tro p ikla r ham bor - bular 
Tinch okeandagi Gavayi orollari bo'lib, ular 
AQSH shta tlarid an biri hisoblanadi. S hi- 
moldagi Alyaska shtatida esa qishda Ark- 
tika sovuqlari bo'ladi.
Mam lakat m arkaziy qism idagi tekisliklar 
g 'a rb d a te p a la r i q o r b ila n q o p la n g a n
ulug'vor Qoyali tog'larga, sharqda esa un- 
cha baland bo'lm agan Appalachi tog'lariga 
borib tutashgan.
Am erikadagi tog'lar, ayniqsa Appalachi 
tog'lari bag'ri ko'm ir, neft, tabiiy gaz, tem ir 
rudasi, rangli metall rudalari va boshqa foy- 
dali q a zilm a la rg a boy. A m e rika n in g eng 
yirik daryolari - M issisipi va uning irm og'i 
Missuri.
Vayomingdagi Milliy bog‘.
Yevropaliklar Shim oliy Am erikaga 16-as- 
rda Kolumb Am erikani kashf qilgandan key­
in ko'chib bora boshladilar. Y e vro p a likla r 
Am erika qit’asining tub aholisi - indeyeslar- 
ni shafqatsiz qira boshlaganlar. Tirik qolgan 
indeyeslar unum siz cho'l yerla rga - rezer- 
vatsiyalarga surib chiqarilgan. A Q SH da Af- 
rikadan bir vaqtlar zo'rlik bilan olib borilgan 
q u lla rn in g a v lo d la ri b o 'lg a n q o ra ta n li 
am erikaliklar ham yashaydi.
A m erikaga asosan A ngliya dan borgan- 
lar 17-asrda A tlantika okeani sohilida o'z 
manzilgohlari - koloniyalariga asos soldilar. 
18-asr oxirida 13 ta koloniya Angliya hukm- 
ronligidan ozod bo'ldi va m ustaqil davlat —
Amerika Qo'shm a Shtatlarini tuzdi. Shuning
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

uchun AQSH davlat bayrog'ida 13 ta oq va 
qizil yo'l bor. Amerika bayrog'ining yuqori 
chap burchagida ko‘k to ‘g ‘ri to'rtburchak- 
dagi 50 ta oq yulduzcha tasviri AQSH sh- 
tatlarining hozirgi vaqtdagi soniga muvofiq 
keladi.
AQSH sanoat mahsuloti ishlab chiqarish 
bo'yicha dunyoda birinchi o'rinni egallab 
turibdi. Mamlakatda hozirgi zamon sanoa- 
tining barcha tarmoqlari, ayniqsa avtomobil- 
sozlik, neftni qayta ishlash, kimyo va atom 
sanoati rivojlangan. Qishloq xo'jaligi ham 
y u k s a k ta ra q q iy e tg a n . U ning b a rch a
tarmoqlarida texnikadan unumli foydala­
niladi. Makkajo'xori - asosiy don ekini. Ja- 
honda yetishtirilayotgan makkajo'xori hosil- 
ining deyarli yarmisi AQSHga to'g'ri kela­
di.
AQSH - juda boy mamlakat. Uning ak- 
sar aholisi shaharlarda yashaydi. Nyu-York
- Amerikaning eng katta shahari. Bu sha­
har yirik sanoat markazi va dengiz porti, u 
Atlantika okeani sohilida joylashgan. Nyu- 
Yorkning asosiy xususiyatlaridan biri 60— 
80 qavatli osm ono'par uylarning ko'pligidir. 
Nyu-York shahri markazida, Manxetten orol- 
ida Amerikaning eng yirik sanoat boshqar- 
m alari, da vla t va sha har m uassasalari, 
banklar joylashgan. Nyu-Yorkdan tem ir yo'l 
orqali besh soatlik yo'l narida, Potom ak 
daryosi sohilida AQSH poytaxti - Vashing- 
ton shahri joylashgan. Shahar m am lakat­
ning birinchi prezidenti Jorj V ashington 
nomi bilan ataladi.
A m e rika d a g i B uyuk k o 'lla rd a n biri -
Michigan sohilida yirik sanoat shahri Chika- 
go joylashgan. Chikagodan bir oz narida 
Amerika avtomobil sanoati markazlaridan 
biri Detroyt shahri bor.
Tinch okean sohilidagi eng yirik shahar- 
lar - Los-Anjeles va San-Fransisko. Los- 
Anjeles shahri chekkasi - Gollivudda de­
yarli barcha amerika film lari ishlab chiqa­
riladi. Go'zal Kaliforniya vodiysida joylash­
gan S an-F ra nsisko yirik port va sanoat 
shahridir.
AQSH - ko'pgina atoqli kishilar vatani. 
M a shhu r s iy o s iy a rb o b la r — B enjam in 
Franklin va Avraam Linkoln, Franklin Ruz- 
velt va Jon Kennedi, kashfiyotchilar - Rob­
ert Fulton va Tomas Edison, y o z u v c h ila r- 
Mark Tven, Jek London va boshqa ko'pgina 
shaxslar jahonga mashhur.
AQSH bilan O 'zbekiston Respublikasi 
o'rtasida 1992-yil diplom atiya munosabat- 
lari o'matilgan.