Электротехника фанида трансформатлар ва уларнинг уланиш гуруҳини аниқлашни ўргатишда янги ўқув усулларидан фойдаланиш

Transformatorning foydali ish koeffitsienti

Transformator iste`molchiga o`zatayotgan P₂ quvvatining manbaydan olayotgan P₁ quvvatiga nisbati transformatorning foydali ish koeffitsienti n deyiladi.

n=P₂/P_1*100%=P₂(P₂+P₅+P_ch)_*100%=P(P₂+P_c+P₃)_* 100%

Bunda P_s =P₅ -po`lat o`zakdagi quvvat isrofi (salt yurishi tajribadan aniqlanadi.) P₃ =P_ch – sho`lg`amlarda bo`ladigan quvvat isroflari (qisqa tutashuv sho`lg`amlarinan aniqlanadi)

n= S₂ cos / S_H cos ₂+P_s+ ₂ P_ch

Bunda =I₂ /I_2H - yuknalish koeffitsienti; S_H=U_1H I_1H – transformator iste`mol qiladigan to`la quvvati; cos ₂ – ikkilamchi sho`lg`amning quvvat koeffitsienti.
Sho`lg`amlarda bo`ladigan quvvat isroflari tok kvadratiga proportsional bo`lgani uchun P₃= _g P_ch deb yozilgan. Sho`lg`amlardagi quvvat isroflari po`lat o`zakdagi quvvat isrofmga teng bo`lgandagi yuklanishda foydali ish koeffitsienti maksimal qiymatga erishadi.
U holda:

P_s= ₂mP_ch yaki m=P_s /R_ch

Katta quvvatli transformatorlarda foydali ish koeffitsienti *u’-99% bo`lishi mumkin. Kichik quvvatli transformatorlarda esa (bir necha vatt) FIK 50-50% gacha pasayish mumkin.
Elektr energiyani uzoq masofalarga uzatish. Sanoat korxonalarini energiya bilan ta`minlash masalasi uzoq masofaga sim orqali juda kam isrof bilan uzatish mumkin bo`lgan elektrik energiya yordamida hal qilinadi. Ko`pgina elektr energiya stantsiyalari daryolarga va arzon yoqilg`i, masalan, torf miqdori etarli bo`lgan joylarga quriladi. Elektrik energiya sim orqali elektr stantsiyasiga yuzlab va minglab kilometr masofada bo`lgan korxonalarga uzatiladi.
Elektirk energiyani uzoq masofaga uzatishning asosiy masalasi elektr stantsiyasi bilan iste`molchini biriktiruvchi simlardagi tok quvvatining yuqolishini kamaytirishdir. Tok keltiruvchi simlarda tok quvvatining yuqolishi qo`yidagi formula bilan hisoblanadi: