Электр энергияси поездларни тортиш учун қўлланган илк тажрибаларда энергия манбаи ва электр двигатель ҳаракатланувчи бирликда жойлашар эди

§ 52. Эгилувчан кўндаланг тўсинлар Монтажи

Эгилувчан кўндаланг тўсинлар (8.1-расм) из оралиқларида таянчлар ўрнатиш шароитларига кўра қўзғалмас (қаттиқ) тўсинлар қўллашнинг имкони бўлмаганида, станцияда саккизта ва ундан ортиқ из усти қоплаган ҳолда контакт тармоғи симларини осиш учун ишлатилади. Вертикал юкламаларни ўзига оладиган кўндаланг юк кўтарувчи трос икки ёки тўрт симдан иборат бўлиб, юқориги ва қуйи қайд этувчи трослар горизонтал юкламаларни олади ва ҳар бири битта симдан таркиб топади.

Трос сифатида биметалл пўлат-мис ёки баъзан пўлат симлар қўлланади (кўндаланг тутиб турувчи трос – кесими майдони 70 ва 95 мм², қайд этувчи трослар – 50 ва 70 мм²).
Трослар ичига жойлаб ишланган изоляторлар мавжудлигида контакт осмалари ва эгилувчан кўндаланг тўсинга кучланишни ўчирмай туриб хизмат кўрсатиш мумкин, шунинг учун бундай тўсинлар изоляцияланган деб аталади.
Эгилувчан кўндаланг тўсинларни монтаж қилиш ўз ичига қуйидаги ишларни олади: юқори қайд этувчи ва кўндаланг тутиб турувчи тросларни монтаж қилиш (ўрнатиш), тросларни деталлар ва торлар билан армирлаш, эгилувчан тўсинни ростлаш, қуйи қайд этувчи тросни монтаж қилиш.
Юқори қайд этувчи трос узунлигини таянчнинг олд қиррасининг қиялигини ҳисобга олиб, таянчлар орасидаги масофага тенг қилиб оладилар. Кўндаланг тутиб турувчи трослар узунлиги L ни эса юқори қайд этувчи трос узунлигидан 3-4,5 м узунроқ қилиб оладилар ёки қуйидаги формулага биноан аниқлайдилар:



бу ерда l — таянчлар олд қирралари орасидаги кўндаланг тутиб турувчи трослар маҳкамланган даражадаги масофа, м;
f — тутиб турувчи тросларнинг юк тушмаган ҳолатдаги осилма ёйи, м; баландлиги 15 м га тенг таянчлар учун f=4,2-4,6 м ва баландлиги 20 м ли таянчлар учун и f=9,0 -9,4 м – деб қабул қилинган.
Армирлашда аввал юқори қайд этувчи трос осилиб, сўнг навбати билан кўндаланг тутиб турувчи трослар осилади. Тўсинларни армирлашда уларни кейинчалик ростлаш ишларини енгиллатиш мақсадида кўндаланг тутиб турувчи трослардаги қисқичлар йўл (из) ўқидан энг яқин жойлашган таянчлар томонга кўчириш билан ўрнатилиб, юқориги қайд этувчи трос эса тепароққа 0,2—0,5 м га тортилади.
Эгилувчан тўсинларни ростлаш юқори қайд этувчи троснинг баландлигини тўғрилаш ва кўндаланг тутиб турувчи трослар бўйлаб “пона”лар, торлар ва хомутли қисқичлар ўқи таянчлар ўқига мос тушадиган бир вертикал юзада жойлашиши мақсадида “пона”лар жойини ўзгартиришдан иборат. Тўсинларни ростлаш уларга барча симлар осилганидан сўнг бажарилади.
Қуйи қайд этувчи трос монтажини қўзғалмас тўсинлар қайд этувчи тросидаги каби йўсинда амалга оширадилар.
Тросларни жойига ташлаш, армирлаш ва эгилувчан тўсинларни ростлашни, одатда, шарнир стреласи бўлган машиналар ёрдамида амалга оширадилар.

128-расм. Изоляцияланган эгилувчан тўсинга ўрнатилган занжирли осма:

1- кўндаланг тутиб турувчи трослар; 2 – юқориги қайд этувчи трос; 3- қуйи қайд этувчи трос: 4 – тор (струна); 5 – электр улагич: 6- қўшимча фиксатор; 7 – секциялайдиган изолятор; 8 - нейтрал жойланма; 9- резьбали штанга; 10 – бурчакли-пона; 11 – кўндаланг тутиб турувчи трослар учун қисқич-пона; 12- хомут учун қисқич; 13- эгар; 14 – ”қулоқча”ли қисқич: 15 – алоҳида қисмлардан иборат резьбали штанга.