Экспериментал тадқиқотлар асослари (2соат)

I_i  0,1 (X_imax - X_imin) да - оралиқ тор бўлади;

I_i  0,3 (X_imax - X_imin) да - оралиқ ўртача;

I_i >0,3 (X_imax - X_imin) да - оралиқ кенг бўлади.

Факторларни ўзгартириш оралиьининг мос ўлчовини, юқорида келтирилган бошлангич маълумотларнинг турли комбинацияларида танланади.

Факторнинг асосий даражаси ва унинг ўзгартириш оралиьи танлангандан сўнг экспериментни режалаштириш матрицасини тузишга киришилади; у турли кўринишдаги факторли экспериментлар учун ўзига хос қуриш услубига эгадир. Факторларнинг матрицалардаги қиймати, эксперимент ёзувларини соддалаштириш ва эксперимент маълумотларига ишлов бериш учун кодлаштирилади.

Кодлаштиришнинг мохияти, факторли фазо координаталарини чизиқли ўзгартиришдадир, яъни координата бошини факторнинг асосий даражасига кўчириш ва координата ўқлари масштабини, факторларни ўзгартириш оралиьининг бирлигида танлашдир. Кодлаштиришда қуйидаги формула ишлатилади:

x_i =  (4.11)

бунда х_i-i - факторни кодлаштирилган қиймати; Х_0i - i факторнинг асосий даражасининг табиий қиймати; х_i-i - факторнинг табиий қиймати; I_i-i факторнининг ўзгартириш оралиьи.

Кодлаштириш битта тузилган матрицалардан, турли жараёнларни экспериментал тадқиқот қилишда, агар уларнинг чиқиш кўрсаткичлари бир хил сондаги факторларга боьлиқ ва эксперимент вазифалари бир хил бўлган холда (мисол учун жараённи мақбуллаш) фойдаланишни таъминлайди. Шундай қилиб, матрицалар, кодлаштиридан сўнг стандартлаштирилади ва улар билдирги материалларда келтирилади.


Мисол: i - факторнинг юқори даражасининг табиий қиймати _Xвоi=600 бирлик, қуйидагиси учун X_кi=500 бирлик. Бунда асосий даражанинг табиий қиймати