Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров


-расм.Юракнинг иннервацияланиш схемаси



Download 13,93 Mb.
bet61/493
Sana09.07.2022
Hajmi13,93 Mb.
#760607
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   493
Bog'liq
fizi

30-расм.Юракнинг иннервацияланиш схемаси.


Н — юрак; М—узунчоқ мия; С.I —юрак фаолиятини тормозлопчи ядро; С. А.—юрак фаолиятини тезлаштирувчи ядро; L.H.— орқа миянинг ён шохи; Т. С— симпатик ствол; V — адашган нервнинг эфферент толалари; Д — депрессор нерв (адашган нервнинг афферент толалари); 5 — симпатик толалар; А — орқа миянинг афферент толалари; С. S. — каротид синус; В — ўнг бўлма ва кавак венадан бошланувчи афферент толалар.
олмайди. Юракка импульсларни ўтказувчи симпатик нерв системасининг биринчи нейронлари орқа мия кўкрак бўлимининг юқоридаги бешта сегментининг ён шохларида жойлашган. Бу нейронларнинг ўсиқлари бўйиндаги ва кўкрак юқорисидаги
симпатик тугунларда тугайди (30-расм). Юракка ўсиқлар берадиган иккинчи нейрон шу симпатик тугунларда бўлади. Юракни иннервациялайдиган симпатик нерв толалари-нинг кўпчилик қисми Ganglion stellatum-дан бошланади.
Адашган нервларнинг юракка таъсири. Адашган нервларнинг юракка таъсир этишини ака-ука Вебер 1845 йилда биринчи марта кўрсатиб беришган. Улар бу нервларга таъсир этилганда юрак иши ҳатто диастолада бутунлай тўхтаб қолишгача тормозланишини топишди. Организмда нервларнинг тормозловчи таъсир кўрсатиши биринчи марта шу тариқа аниқланган эди.
Адашган нервни қирқиб, периферик учига электр токи билан таъсир этилганда эффект интенсивлиги нервни таъсирлаш кучига боғлиқ.

31-расм. Адашган нервга таъсир этишнинг бақа юрагига таъсири.
Юқоридаги эгри чизиқ — организмдан ажратиб олинган юрак қисқаришларинииг ёзуви; згри чизиқ остида — юракка келаётган адашган нервга таъсир этиш белгиси. Пастдаги эгрн чизиқ — организмдан ажратиб олинган иккинчи юрак қисқаришлари ёзуви. Стрелка билан белгиланган дақиқада биринчи юракни таъсирлаш вақтида уни озиқлантнрган суюқлик нккинчи юракка кўчирилган. Бу ҳам юрак фаолиятиии тормозлайди.
Таъсирот кучи паст бўлса, юрак қисқаришлари секинлашади (юрак сийракроқ уради). Бу ҳодиса манфий хронотроп эффект деб аталади.
Айни вақтда юракнинг қисқаришлар амплитудаси камаяди манфий инотроп эффект деб шуни айтилади (31-расм).

32-расм. Қирқилган N.vagusнинг периферик қисмига таъсир этиш (қитиқлаш) нинг ит қон босимига таъсири. Қон босимини кўрсатувчи эгри чизиқ остида — вақт ва таъсирот бериш белгилари.
Адашган нервга кучли таъсир кўрсатилса, юрак иши бироз вақт тўхтаб қолади (32-расм). Адашган нервга таъсир этилаётган вақтда юрак мускулининг қўзгалувчанлиги пасаяди, модомики шундай экан, уни қўзғатиш учун анча кучли таъсирот талаб қилинади. Қўзғалувчанликнинг N.vagus таъсирида шундай пасайиши манфий батмотроп эффект деб айтилади. Адашган нерв таъсирланганда юракнинг ўтказувчанлиги ёмонлашади—манфий дромотроп эффект деб шуни айтилади. Адашган нерв таъсирланганда кўпинча тўла атриовентрикуляр блок кузатилади.
Юракнинг айрим ҳужайраларига микроэлектродлар киритиб потен циалларни аниқлаш адашган нерв таъсирланганда мембрана потенциали ортишини — гипер поляризация ни кўрсатди (33-'расм). N. vagus-га таъсир этилганда бўлмаларнинг рефрактер даври қисқаради.


Download 13,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   493




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish