Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров

208-расм. Узокдан курувчи (1), нормал (2) ва якиндан курувчи (3) куздаги рефракцияси
Узоқдан кўрувчи кишиларда равшан кўришнинг энг яқин нуқтаси кўздан нормал кишилардагига нисбатан узокрок туради .
Шу сабабли яқиндаги нарсаларга қараганда аккомодацияга зўр бериш камлик қилади. Натижада узоқдан кўрувчи кишилар китоб ўқиши учун икки томони қабариқ кўзойнак тақишади, бу кўзойнак нурларнинг синишини кучайтиради.
Гиперметропияни қарилик давридаги узоқдан кўришга аралаштирмаслик керак. Бу икки камчиликнинг умумий белгиси фақат шундан иборатки, уларда кишилар икки томони қабариқ кўзойнак тутишади.
Астигматизм. Турли йўналишларда (масалан, горизонтал ва вертикал меридианлар бўйича) нурларнинг турлича синиши, яъни астигматизмни ҳам рефракция аномалияларига қўшмоқ керак.
Барча кишилар бир қадар астигматик ҳисобланади, шу сабабли астигматизмни оптик система бўлган кўз тузилишининг такомиллашмаганлигига йўймоқ керак.
Астигматизмнинг сабаби шуки, кўзнинг шох пардаси том маънодаги сферик юза эмас. Шох парданинг турли йўналишлардаги эгрилик радиуси турлича. Астигматизмнинг кучли даражаларида бу юза цилин-дрик юзага ўхшаб кетади, натижада тўр пардадаги тасвир бузилади. Кўзга махсус цилиндрик кўзойнак тутиб, астигматизм тузатилади. Масалан, шох парда нурни вертикал йўналишда камроқ синдирса, кўзойнак нурни шу йўналишда кўпроқ синдириши керак.
Қорачиқ ва унинг рефлекси
Кўз ичига тушадиган ҳамма ёруғлик нурларини рангдор парда марказидаги тешик ўтказади, шу тешик цорачиқ деб аталади. Қорачиқ фақат марказий нурларни ўтказиб ва сферик аберрацияни бартараф қилиб, тўр пардага нарсаларнинг равшан тасвири тушишига ёрдам беради.
Сферик аберрация шундан иборатки, гавҳарнинг периферик қисмларига тушган нурлар марказий нурларга нисбатан кучлироқ синади (209-расм). Шу сабабли, периферик нурлар бартараф қилинмаса, тўр пардада ёруғлик сочиш доиралари пайдо бўлиши керак.

209-расм. Сферик аберрация схемаси.