Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров

200-расм. Чиғаноқ ўрамининг кўндаланг кесиги (схема).
1 — эшитув нервининг толалари; 2 — Кортий органи; 3 — асосий мембрана; 4 — қопловчи мем-брана; 5 — спирал бойлам; 6 — Рейснер мембранаси; 7 — спирал ганглий; 8 — тукли ҳужайралар.

Чиғаноқнинг ўрта канали ичида, асосий мембаранада товуш сезувчи аппарат — кортий органи жойлашган, бу органда тукли рецептор ҳужайралар бор. Ана шу ҳужайралар товуш тебранишларини нерв қўзғалиши процессига айлантиради (трансформация).

Товуш тебранишларининг чиғаноқ каналлари орқали ўтиши. Товуш тебранишлари узанги орқали овал дарча мембранасига ўтиб, чиғаноқнинг юқори ва пастки каналларидаги, яъни вестибуляр нарвонча билан ноғора нарвончадаги перилимфани тебрантиради. Перилимфанинг тебранишлари юмалоқ дарчага етиб бориб, юмалоқ дарча мембранасини ташқарига (ўрта қулоқ бўшлиғига томон) силжитади. Юқори канал перилимфасининг тебранишлари чиғаноқ учидан геликотрема орқалигина эмас, вестибуляр мембрана, парда канал эндолимфаси ва чиғаноқ каналларининг бошидан охиригача асосий мембрана орқали ҳам пастки канал перилимфасига ўтиши мумкин.
Вестибуляр мембрана жуда юпқа парда бўлиб, юқори канал перилимфасининг тебранишлари шу парда орқали ўрта канал эндолимфасига бемалол ўта олади. Шу тариқа, юқори ва ўрта каналлардаги суюқлиқ тебранишларни шундай ўтказадики, суюқлиқ мембрана билан тўсилмагандай ва иккала канал ягона умумий каналдай туюлади.
Ана шу гуё умумий бўлган юқори канални пастки каналдан ажратиб турувчи эластик элемент асосий мембранадир. Юқори канал билан ўрта каналнинг перилимфасида ва эндолимфасида тарқалувчи товуш тебранишлари асосий мембранани ҳаракатга келтиради ва шу мембрана орқали пастки каналнинг перилимфасига ўта олади (201-расм).


201-расм. Чиганок каналидаги тебранишларнинг таркалиш схемаси. Соддалаштириш учун чиганок ёзиб курсатилган. Тулкинсимон чизик Кортий аъзосини тасвирлайди.