Ҳар қандай иқтисодий ташкилотда, шу жумладан дорихонада режалаштириш имкониятлари бир қатор объектив ва субъектив сабабларга кўра чекланган.
Бозор шароитидаги ноаниқлик. Ҳар қандай иқтисодий ташкилот ўз фаолиятида ноаниқликка дуч келади, чунки у ўзининг ҳозирги ва келажаги тўғрисида етарлича тўлиқ маълумотларга ега емас. Режалаштириш фаолиятнинг ички ва ташқи шароитларини аниқлаштириш усулларидан бири бўлса-да, аммо ҳар қандай ташкилот ноаниқликни тўлиқ бартараф ета олмайди ва шу сабабли ўз фаолиятини тўлиқ режалаштиради. Aммо бозор муҳитининг ноаниқлигини бошқариш мумкин.
Бозор назорати бир неча усул билан амалга оширилиши мумкин: вертикал интеграция;
талаб устидан назорат; шартномавий муносабатлар;
тадбиркорлик тармоқларини яратиш.
Вертикал интеграция деганда режалаштириш ташкилоти бирлашиш ёки қўшилиш орқали етказиб берувчилар ташкилотлари ва / ёки битта технологик занжирнинг бир қисми бўлган мижоз ташкилотларини бирлаштириши тушунилади. Шундай қилиб, ташқи операциялар фирма ичкарисига айланади.
Режалаштириш харажатлари. Режалаштириш чегараси, шунингдек режалаштиришни ташкил етиш ва амалга оширишга сарфланган харажатлар миқдори билан белгиланади.
Кўпгина дорихона ташкилотлари раҳбарлари таъкидлаганидек, режалаштирилган тадбирларнинг енг муҳим камчиликларидан бири бу тадқиқотлар, режалаштириш бўлинмасини ташкил етиш ва қўшимча ходимларни жалб қилиш учун қўшимча харажатларга (пул ва номоддий - вақт) еҳтиёж.
Aммо режалаштириш харажатлари, таъкидланганидек, ташкилот учун бир қатор муҳим имтиёзларни яратади. Шунинг учун минимал режалаштириш харажатлари бу иқтисодий ташкилотнинг омон қолишини таъминлайдиган харажатлар бўлиб, ҳар қандай қўшимча харажатлар қўшимча ижобий таъсир яратиши ва унинг ривожланишини таъминлаши керак.
Оптимал харажатларни аниқлашнинг қийинлиги шундаки, режалаштиришдан олинадиган даромад миқдорий усуллар ёрдамида аниқ ўлчаниши мумкин емас. Шунинг учун режалаштирилган тадбирларнинг самараси кўпинча сифатли ва субъектив баҳолаш усуллари ёрдамида аниқланади.
Ташкилот фаолиятининг доираси. Ташкилот фаолияти кўлами чеклайди ёки аксинча, режалаштириш имкониятларини кенгайтиради.
Катта ташкилотларда режалаштиришни амалга ошириш янада аниқроқ, чунки улар зарур салоҳиятга ега: юқори молиявий имкониятлар; жиддий илмий ва дизайн ишланмалари; юқори малакали кадрлар ва бир хил юқори малакали мутахассисларни ташқаридан жалб қилишга қодир ва бошқалар.
Кичик иқтисодий ташкилотлар кенг кўламли режалаштириш ишларини, айниқса қиммат стратегик режалаштиришни амалга оширишда қийналадилар. Бироқ, улар:
режалаштиришнинг айрим шаклларидан, айниқса оператив режалаштиришдан фойдаланинг;
таниқли компаниялар ва тадқиқот фирмалари томонидан яратилган тайёр стратегия моделларини қўллаш ва ташкилот ўсиб бориши билан ўз стратегияларини белгилашга интилиш.
Кичик бир ташкилотда режалаштиришни амалга оширишда қийинчиликларга қарамай, унга, еҳтимол каттагидан ҳам кўпроқ керак. Бундай ташкилотнинг ташқи муҳити катта ташкилотга қараганда камроқ бошқариладиган ва тажовузкорроқ, шунинг учун кичик ташкилотнинг келажаги янада ноаниқ ва олдиндан айтиб бўлмайди.
Режалаштиришни ташкил қилишда кичик компаниянинг ўзига хос афзалликлари борлигини айтишим керак. Aсосийси шундаки, бундай ташкилотнинг ички муҳити соддадир, шунинг учун ҳам кўринадиган ва башорат қилиниши мумкин. Бундан ташқари, кичик бир ташкилотда одамларга ташкилот манфаатлари, унинг мақсадлари атрофида тўпланиш имконини берадиган махсус психологик ва ижтимоий муҳитни яратиш осонроқ.
Do'stlaringiz bilan baham: |