Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti tadbirkorlik va boshqaruv fakulteti xalmuratov m. A

UZUNChOQ MIYa - MEDULLA OBLONGATA (MYELENCEPHALON) Uzunchoq miya bosh miya piyozchasi (shakliga ko’ra bulbus cerebri) qatoriga kiradi, chunki, u pastdan yuqoriga tomon piyoz singari asta-sekin yo’g’onlashib boradi. U bosh miya bilan orqa miya o’rtasida joylashgan bo’lib, ensa suyagining ichidagi nishab (clivus) da turadi. Uning pastki uchi katta ensa teshigi chegarasida orqa miya bilan qo’shiladi, kengaygan ustki uchi esa old tomondan Varoliy ko’prigining orqa qirog’iga tegib turadi orqa va tepa tomondan uzunchoq miyani rombsimon chuqur o’rtasidan ko’ndalangiga kesib o’tgan ip singari oq hoshiyalar - stria medullares chegaralaydi. Uzunligi o’rta hisobda 25 mm. Uzunchoq miya tuzilishi jihatidan orqa miya tuzilishining xuddi o’zginasini takrorlaydi, desak yanglishmaymiz. Bu ham old tomon o’rtasidan chuqur yoriq - fissura mediana anterior, orqa tomondan o’rta egat - sulcus medianus posterior, yordamida bir-biriga teng ikkita pallaga bo’lingan. Bu yoriq va egatlarning ikki yonidagi miya moddasi o’z navbatida oldingi yon egat - sulcus lateralis anterior va orqa yon egat - sulcus lateralis posterior vositasida tizimchalarga ajratilgan. Bu egatlar va tizimchalar orqa miyadagi xuddi shunday egat va tizimchalarning uzunchoq miyadagi davomidir. Oldingi o’rta yoriq - fissura mediana anterior ning ikki tomonidagi yaxshi bo’rtib ko’ringan tizimchalarga piramidalar pyramides (medullae oblongatae) deyiladi. Bu piramidalar harakatlantiruvchi nerv tolalari (o’tkazish yo’llari) 71 to’plamidan iborat bo’lib, tolalarning bir qismi uzunchoq miya bilan orqa miya chegarasida, oldingi yoriq ichida, qaramaqarshi tomondagi piramida tolalari bilan kesishib, decussatio pyramidum va orqa miyaning yon tomondagi tizimchasi bo’ylab pastga ketadi. Shuning uchun oldingi yoriq bu tolalar kesishgan joyda uncha chuqur bo’lmaydi. Piramidalarning Varoliy ko’prigiga yaqin qismining yon tomonlarida pastki olivalar - oliva inferior turadi. Bular odamda juda yaxshi taraqqiy etgan. Miyacha bilan birgalikda muvozanatni saqlashda xizmat qiladigan bu olivalar uzunchoq shaklda bo’lib, kulrang o’zaklardan tuzilgan. Oliva bilan piramida o’rtasida oldingi yon egatning davomi turadi va xuddi shu joydan XII juft miya nervining (n. hypoglossus) ildizchalari chiqadi. Uzunchoq miyaning yon tomonida, oldingi va orqadagi yon egatlar o’rtasida yon tizimcha - funiculus lateralis joylashgan.