|
Ekinshi basqıshta (1996-2003j.j.) ekonomikanı modernizaciyalaw hám reformalawdı jánede tereńlestiriw, investiciyalıq xızmetti kúsheytiw, tereń strukturalıq ózgerislerdi ámelge asırıw, sonıń tiykarında ekonomikalıq ósiwdi támiyinlep, bazar qatnasıqların tolıq engiziw maqset etip qoyıldı. Sol maqsetten kelip shıǵıp, bul basqıshta ámelge asırılıwı tiyis bolǵan wazıypalar tómendegi tártipte belgilendi:
mámleket múlkin menshiklestiriw tarawında baslanǵan jumıstı aqırına jetkeriw;
óndiristiń tómenlep ketiwiniń aldın alıw hám makroekonomikalıq turaqlılıqtı támiyinlew;
milliy valyuta-sumdı jánede bekkemlew;
ekonomikanıń strukturalıq dúzilisin túpten ózgertiw, shiyki zat jetkerip beriwden tayar ónim islep shıǵarıwǵa ótiw.
Ótiw dáwiriniń ekinshi basqıshında xalıqtıń kem támiyinlegen qatlamların sociallıq qorǵawdı kúsheytiw, olarǵa tiyisli járdem kórsetiw boyınsha birinshi basqıshta tutılǵan jol dawam ettirildi.
Ózbekstan Respublikası Birinshi Prezidenti I.A.Karimovtıń atap kórsetkenindey, bul basqıshta “erkinlestiriw hám reformalardı tereńlestiriw tek ekonomikalıq emes, al hám sociallıq, hám siyasiy wazıypalardı sheshiwdiń tiykarǵı shárti”. Bul ekonomika tarawında tómendegi wazıypalardı ámelge asırıwdı názerde tutadı:
ekonomikanıń barlıq tarawlarında erkinlestiriw processin izbe-izlik penen ótkeriw hámde ekonomikalıq reformalardı tereńlestiriw;
menshiklestiriw processin jánede tereńlestiriw hám sol tiykarda menshik iyeleri klasın qáliplestiriw;
mámleket ekonomikasına sırt el kapitalın, aldı menen, tikkeley (tuwrıdan - tuwrı) baǵdarlanǵan kapitallardı keń tartıw ushın qolaylı sharayat, kepillik hám ekonomikalıq faktorlardı jánede kúsheytiw;
kishi biznes hám jeke isbilermenliktiń ekonomikalıq rawajlanıwda eń tiykarǵı orın iyelewine erisiw;
mámleket eksport potencialın rawajlandırıw hám bekkemlew, ekonomikamızdıń dúnya júzlik ekonomikalıq sistemaǵa keń kólemde integraciyalasıwın támiyinlew;
ekonomikada mámleketimiz ekonomikalıq ǵárezsizligin jánede bekkemlewge qaratılǵan strukturalıq ózgerislerdi izbe-iz dawam ettiriw.
Ekonomikalıq reformalardıń úshinshi basqıshı (2004-2010 j.j.) makroekonomikalıq turaqlılıqtı támiyinlew, ekonomikalıq reformalardı hám strukturalıq ózgerislerdi tereńlestiriw menen belgilenedi. Birinshi Prezidentimiz I.A.Karimov “Ekonomika turaqlı bolǵan jaǵdayda ǵana bazarǵa nátiyjeli ótiw múmkin. Ekonomikanı turaqlastırıw - bul bazardı qáliplestiriw jolındaǵı zárúrli hám obektiv basqısh esaplanadı” dep kórsetken edi.
2011-jıldan baslap tórtinshi basqısh baslandı dep aytıwǵa boladı. Bul basqısh ekonomikanı liberallastırıwdı jánede kúsheytiw, óndiristi modernizaciyalaw hám onıń básekilesligin arttırıw menen xarakterlenedi.
Respublikamızda ekonomikalıq reformalardıń házirgi basqıshında mámleketti modernizaciyalaw, demokratiyalıq reformalardı jánede tereńlestiriw hám puqaralıq jámiyetti rawajlandırıw tiykarǵı strategiyalıq wazıypaǵa aylandi dep aytıwǵa tolıq tiykarlar bar.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh.M.Mirziyoevtıń 2017-jıl 7-fevralda qabıl etken “Ózbekstan Respublikasın jánede rawajlandırıw boyınsha Háreketler strategiyası haqqında”ǵı Pármanı bul baǵdardaǵı islerdiń dawamı sıpatında ayrıqsha áhmiyetke iye. Háreketler strategiyasınıń maqseti alıp barılıp atırǵan reformalar nátiyjeliligin túpten arttırıw, mámleket hám jámiyettiń hár tárepleme jedel rawajlanıwın támiyinlew ushın sharayatlar jaratıwdan, mámleketti modernizaciyalaw hám turmıstıń barlıq salaların erkinlestiriwden ibarat. Háreketler strategiyasın qabıl etiw zárúrligi, basıp ótilgen jol hám arttırılǵan tájiriybeni qalıs bahalawdan, ǵárezsizlik jıllarında erisilgen jetiskenliklerdi talqılawdan hám zaman talaplarınan kelip shıǵa otırıp, aldımızda demokratiyalıq reformalardı jánede tereńlestiriw hám mámleket rawajlanıwın jedellestiriwdiń áhmiyetli baǵdarların jáne anıq shoqqılardı belgilew wazıypası menen baylanıslı. Pármanda mámleketimiz basıp ótken rawajlanıw jolınıń tereń talqılanıwi, búgingi kúnde dúnya bazarı konnkturası keskin ózgerip, globallasıw sharayatında báseki barǵan sayın kúsheyip baratırǵanı mámleketimizdi jánede turaqlı hám jedel pátler menen rawajlandırıw ushın jańa qatnas hám principlerdi islep shıǵıw jáne júzege shıǵarıwdı talap etip atırǵanlıǵı kórsetilgen. Strategiyanı islep shıǵıwda xalıqtı hám
isbilermenlerdi oylandırıp kiyatırǵan áhmiyetli máseleler, ámeldegi nızamshılıq, huqıqtı qollanıw ámeliyatı hám shet el tájiriybeleri, sonday-aq keń talqılaw nátiyjesindegi xalıq pikirleri esapqa alınǵan.
2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń Háreketler strategiyası tómendegi 5 baǵdardı óz ishine aladı:
Mámleket hám jámiyet qurılısın jetilistiriw;
Nızam ústinligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jánede reformalaw;
Ekonomikanı jánede rawajlandırıw hám liberallastırıw;
Sociallıq tarawdı rawajlandırıw;
Qáwipsizlik, milletler aralıq tatıwlıq hám diniy keńpeyillikti támiyinlew, tereń oylanǵan, óz-ara mápke iye bolǵan hám ámeliy ruwxtaǵı sırtqı siyasat júrgiziw.
Háreketler strategiyasınıń úshinshi baǵdarında ekonomikanı jánede rawajlandırıw hám liberallastırıw boyınsha kórsetilgen ilájlardı júzege shıǵarıw ushın milliy valyuta hám bahalardıń turaqlılıǵın támiynlew, basqıshpa-basqısh eńgiziw, jergilikli byudjetlerdiń dáramat bazasın keńeytiw, sırtqı ekonomikalıq baylanıslardı keńeytiw, eksportqa mólsherlengen ónim hám materiallar islep shıǵarıw ushın zamanagóy texnologiyalardı eńgiziw, transport-logistika infrastrukturasın, isbilermenlikti rawajlandırıw hám sırt el investorları ushın investiciyalıq qolaylıqtı arttırıw, salıq, bank xızmetin tártipke salıwdıń zamanagóy principlerin hám mexanizmlerin eńgiziw, kóp tarmaqlı fermer xojalıqların rawajlandırıw, sonday-aq turizm industriyasın jedel rawajlandırıw názerde tutılǵan. 2017-2021-jıllarda ulıwma qunı 40 mlrd. AQSh dollar muǵdarındaǵı 649 investiciya joybarın názerde tutıwshı taraw baǵdarlamaların júzege shıǵarıw belgilengen. Nátiyjede keyingi 5 jılda sanaat ónimin islep shıǵarıw 1,5 ese, onıń jalpı ishki ónimdegi úlesi 33,6 procentten 36 procentke shekem, qayta islew tarawınıń úlesi 80 procentten 85 procentke artadı.
Tórtinshi sociallıq tarawdı rawajlandırıw dep atalǵan baǵdarda xalıq bántligin arttırıw, puqaralardı sociallıq qorǵaw hám olardıń salamatlıǵın saqlaw, jol transport, injenerlik kommunikaciya hám sociallıq infrastrukturanı rawajlandırıw hám modernizaciyalaw, xalıqtı elektr energiya, gaz benen támiynlewdi jaqsılaw, xalıqtıń mútáj qatlamlarına kórsetiletuǵın sociallıq járdem sapasın arttırıw, hayal-qızlardıń social-siyasiy turmıstaǵı ornın kúsheytiw, den-sawlıqtı saqlaw tarawın reformalaw, mektepke shekemgi tálim shólkemleriniń qolaylıǵan támiynlew, ulıwma orta tálim, orta arnawlı hám joqarı tálim sıpatın jaqsılaw hám olardı rawajlandırıw ilájların ámelge asırıwdı kózde tutadı.
Solay etip, respublikada ekonomikalıq reformalardı ámelge asırıw ekonomikada jańa bazar qatnasıqlarına tiykar saladı, ekonomikalıq xızmet erkinligi, kishi biznes hám isbilermenlikti rawajlandırıw ushın sharayat jaratıp beredi, social-mádeniy tarawdaǵı sociallıq kepilliklerdi bekkemleydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
