Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

Firmanıń toqtatılıwı – jabılıwı onıń satıp jiberiliwi yamasa basqa firmaǵa qosılıp ketiwin bildiredi. Bul bankrotlıq dep júrgiziledi. Ózbekstan Respublikası “Bankrotlıq haqqında”ǵı nızamına muwapıq bankrotlıq tómendegishe táriyiplenedi:

Bankrotlıq – firmanıń ıqtıyarındaǵı óziniń materiallıq hám pul qarjıları onıń basqalar aldındaǵı tólew minnetlerin beriwge jetpey qalıwı nátiyjesinde jabılıp ketiwi.

Bankrotlıqtıń júz beriwi tábiyiy jaǵday, sebebi báseki gúresinde qolınan is kelgen isbilermenler jeńip shıǵadı, uqıpsızlar jeńiledi. Sol tiykarda ekonomikalıq tańlaw júz berip, ekonomika isbilermenler qolına ótedi. Bankrotlıq firmanıń bazardan shıǵıp ketiwin bildiredi, biraq onıń ornına basqaları bazarǵa kirip keledi. Sol sebepli firmalardıń sanı ósip baradı.


Tayanısh túsinikler
Firma shıǵınları, óndirislik shıǵınlar, aylanıs shıǵınları, ishki shıǵınlar, sırtqı shıǵınlar, turaqlı shıǵınlar, ózgermeli shıǵınlar, ortasha shıǵınlar, xizmet haqı, nominal xızmet haqı, real xızmet haqı, waqtına qaray xızmet haqı tólew, isine qaray xızmet haqı tólew, tariff sisteması, firma dáramatı, jalpı dáramat, ortasha dáramat, payda, normadaǵı payda, buxgalteriyalıq payda, ekonomikalıq payda, awmet paydası, payda massası, payda norması, rentabellik, firmanıń zıyan kóriwi, bankrotlıq.

12. TEMA. XIZMET HAQINIŃ QÁLIPLESIWI HÁM HÁREKET ETIWI

(4 saat) Lekciyanın jobası:

1. 
   Xızmet haqınıń ekonomikalıq mazmunı
   
2. 
   Xızmet haqını shólkemlestiriw formaları
   
3. 
   Xızmet haqını esaplawda tarif sistemasınıń áhmiyeti
   
4. 
   Miynet qatnasıqları hám kásiplik awqamlar
   

1. Xızmet haqınıń ekonomikalıq mazmunı

Jaratılǵan jalpı ishki ónimniń onı óndiriwshiler ortasında miynettiń muǵdarı, sapası hám ónimdarlıǵına qarap bólistiriletuǵın bólegi xızmet haqı dep júrgiziledi. Xızmet haqı házirgi dáwirde mámleketler ekonomikasında áhmiyetli orın iyeleydi. Sonlıqtan da ekonomist alımlar xızmet haqınıń mazmunına úlken itibar beredi. Xızmet haqınıń mazmunın anıqlawda túrli ekonomitsler túrli tárepten qatnas jasap, oǵan túrlishe táriyip beredi.

Xızmet haqınıń mazmunın anıqlaw boyınsha kóz-qaraslar