Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

Kredittiń wazıypaları. Kredit ekonomikada bir qatar wazıypalardı orınlaydı. Birinshiden, kredit qayta bólistiriw wazıypasın orınlaydı. Onıń járdeminde kárxanalar, mámleket hám xalıqtıń bos turǵan pul qarjıları ssuda fondı formas ında toplanıp, keyin bul qarjılar kredit mexanizmi arqalı ekonomika tarawlarınıń mútájliklerin esapqa alıp qayta bólistiriledi. Sol arqalı óndiris processiniń úzliksizligin támiyinlewge xızmet etedi. Ekinshiden, kredit pulǵa teńlestirilgen tólew quralların (veksel, chek, sertifikat h.t.b.) júzege shıǵarıp, olardı xojalıq ámeliyatına engiziw wazıypasın orınlaydı. Úshinshiden, kredit naq pullar ornına kredit pullardı rawajlandırıw hám pul aylanısın jedellestiriw menen aylanıs shıǵınların únemlew wazıypasın atqaradı. Tórtinshiden, kredit ssuda fondınıń háreketi (qarız beriw hám qarızdı óndiriw) arqalı ekonomikalıq ósiwdi xoshametlew wazıypasın atqaradı. Besinshiden, kredit óz shólkemleri arqalı ekonomikalıq subektlerdiń xızmeti ústinen qadaǵalaw wazıypasın atqaradı. Altınshıdan, kredittiń ózine tán wazıypası ekonomikanı tártipke salıw esaplanadı. Bunda kredit ushın procent stavkaların differenciaciyalaw, mámleket tárepinen kepillikler hám jeńillikler beriw sıyaqlı usıllardan paydalanadı.

Kredittiń túrleri. Kredit ne menen, qanday maqsetlerde, kim tárepinen beriliwine qarap bir-birinen parqlanadı. Kredittiń tiykarǵı forması onıń pul menen beriliwi. Biraq tovar krediti de qollanıladı. Bul óz gezeginde kommerciyalıq kredit hám lizingten ibarat boladı.
Házirgi waqıtta mámlekettiń ishki aylanısında pul kreditinen keńirek paydalanıp, ol bank, xojalıqlar aralıq, kommerciyalıq, mámleketlik, tutınıw hám xalıq aralıq kredit formaların óz ishine aladı.
Kredit investiciyalardı pul menen támiyinlew arqalı ekonomikalıq ósiwge úles qosadı. Sonlıqtan kredittiń keńeyip barıwı házirgi zaman bazar ekonomikasınıń belgisi esaplanadı. Házirgi waqıtta kópshilik mámleketlerde hár jılı berilgen kredit summası JIÓ niń 40 procentine teń bolmaqta. Bazar ekonomikasınıń dáslepki basqıshında ekonomikada mikrokredit ayrıqsha orın iyeleydi. Bul kishi biznesti qollap-quwatlaw menen baylanıslı. Ózbekstanda da usı joldan barılmaqta.

6. Bank sisteması. Oraylıq hám kommerciyalıq bankler, olardıń