Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

Normadaǵı (ástelik penen ósiwshi) inflyaciya. Bul tovar bahalarınıń normada ósiwin bildiredi, yaǵnıy tovar bahalarınıń jılına 10 % átirapında ósiwin ańlatadı.

Kúshli tez ósiwshi inflyaciya. Bul tovar bahalarınıń biraz tez ósip barıwın bildiredi. Bahalar ádette jılına 20 -200 procent átirapında óskende kúshli tez ósiwshi inflyaciya bar dep esaplanadı.

Giperinflyaciya yamasa oǵada kúshli pát penen júgiriwshi inflyaciya. Bul bahalardıń jılına 1000 procentten zıyat, yaǵnıy 10 eseden kóp ósiwin bildiredi. Bul oǵada qáwipli inflyaciya esaplanadı. Ol ekonomikanı izden shıǵarıp oǵada tómen jaǵdayǵa salıp qoyadı. Pulǵa isenim tolıq joytıladı, hámme puldan tezirek qutılıwǵa umtıladı, sebebi ol kózdi ashıp jumǵansha qádirsizlenedi.

5. Kredittiń mánisi, wazıypaları hám túrleri

Bazar ekonomikası sharayatında pul turaqlı hám úzliksiz hárekette bolıwı lazım. Bunıń ushın bolsa pul qarjıları pul-kredit shólkemleri arqalı toplanıp, ekonomikaǵa investiciyalar sıpatında baǵdarlanıwı tiyis. Bul processlerdi ámelge asırıwda kredit qatnasıqları ayrıqsha áhmiyetke iye.

Kredit bos turǵan pul qarjıların ssuda fondı formasında toplaw hám olardı pulǵa mútáj bolıp turǵan yuridikalıq hám fizikalıq shaxslarǵa óndirislik hám basqa mútájlikleri ushın málim múddetke qarızǵa beriw qatnasıqların sáwlelendiredi.

Pul formasındaǵı kapital ssuda kapitalı dep júrgizilse, onıń háreketi kredittiń mazmunın quraydı.
Kredit qatnasıq bolar eken, onıń obekti hám subekti boladı. Kredit obekti – bul qarızǵa beriliwi múmkin bolǵan pul, yaǵnıy kredit resursları. Bul da finanslıq resurs esaplanadı. Kredit subekti - bul kredit baylanıslarınıń qatnasıwshıları bolıp, ol puldıń iyelerinen, qarız alıwshılardan hám dáldálshılıq etiwshilerden ibarat. Puldı qarızǵa beriwshi kreditor, al qarız alıwshı bolsa ssuda alıwshı yamasa qarız alıwshı dep júrgiziledi. Kredit qatnasıqlarında qatnasıwshı dáldálshılar kredit institutlarında birlesedi.