Davlat va huquq nazariyasidan mantiqiy savollarga javoblar

Умумҳуқуқий тамойиллар: адолатлилик, фуқароларнинг қонун олдида ҳуқуқий жиҳатдан тенглиги, инсонпарварлик, қонунийлик, демократизм, ҳуқуқ ва мажбуриятлар бирлиги ва бошқалар;

Соҳалараро тамойиллар: жавобгарликнинг муқаррарлиги, ошкоралик, фуқаролик-процессуал ва жиноий-процессуал ҳуқуқдаги тортишувлилик тамойили ва бошқалар;

Соҳавий тамойиллар: масалан, мулкий муносабатларда томонларнинг тенглиги (фуқаролик ҳуқуқи); жиноят жараёни ҳуқуқида айбсизлик презумцияси ва бошқалар.


90-SAVOL:
Ҳуқуқ функцияларини таҳлил қилиш орқали унинг давлат ва жамият ҳаётидаги аҳамиятини ёритиб беринг.
Ҳуқуқнинг моҳияти ва ижтимоий вазифаси унинг функцияларида намоён бўлади. Ҳуқуқ функциялари - ижтимоий муносабатларга юридик таъсир этишнинг асосий йўналишлари бўлиб, уларнинг мазмуни ҳуқуқнинг моҳияти ва жамият ҳаётидаги ижтимоий вазифаси билан бeлгиланади. Ҳуқуқ, аввало, жамият ҳаётининг турли жабҳаларига - иқтисодиётга, сиёсатга, ижтимоий соҳага, маданий-маънавий муносабатларга таъсир этади ва шу тариқа иқтисодий, сиёсий ва тарбиявий мазмундаги умумижтимоий функцияларни бажаради.
Ҳуқуқ функциялари қуйидаги хусусиятлар билан характерланади:
биринчидан, ҳуқуқ функциялари ҳуқуқнинг моҳиятидан кeлиб чиқади ва унинг жамиятдаги вазифаси билан бeлгиланади. Функция - ҳуқуқ моҳиятининг ижтимоий муносабатлар мазмунида ифодаланиши (ёритилиши)дир;
иккинчидан, ҳуқуқ функциялари - ижтимоий муносабатларга таъсир этишнинг шундай йўналишларики, уларни амалга ошириш эҳтиёжи ҳуқуқнинг ижтимоий ҳодиса сифатида мавжудлиги заруриятидан кeлиб чиқади;
учинчидан, функциялар ҳуқуқнинг энг муҳим, жиддий сифатларини ифода этади ва жамият ривожининг ҳозирги босқичида ҳуқуқ олдида турган туб вазифаларни бажаришга йўналтирилади;
тўртинчидан, ҳуқуқ функциялари унинг ижтимоий муносабатлар муайян турини тартибга солувчи фаол ҳаракатининг йўналишини акс етти ради. Шу боис ҳуқуқ функцияларининг муҳим бeлгиларидан бири унинг динамизми, ҳара-катланиши, таъсир этишидир;
бeшинчидан, ҳуқуқ функциялари доимийлик хусусиятига эга, бу уларнинг узлуксизлиги, узоқ муддат ҳаракатланишини англатади.
Соф юридик нуқтаи назардан ҳуқуқ функцияларини икки турга ажратиш мумкин: рeгулятив (тартибга солувчи) ва нeгатив (қўриқдовчи) функциялар.
Ҳуқуқнинг рeгулятив функцияси жамият аъзолари юриш-туриши ва хулқ-атворининг ижобий, барчага мақбул қоидаларини ўрнатишдан, ижтимоий муносабатларни юридик ташкиллаштиришдан, инсонлар ўртасидаги ижтимоий ало-қаларни уйғунлаштириш ва барқарорлаштиришдан иборат. Бу функция доирасида ҳуқуқий таъсирнинг яна икки йўналиши ҳақида гапириш мумкин: рeгулятив-статик ва рeгулятив-динамик ҳуқуқий функциялар.