Davlat tomonidan belgilangan soliqlar, yig`imlar va boshqa majburiy to`lovlari

Soliqlarni rejalashtirish tamoyillari
Korxonalarda soliqlarni rejalashtirish quyidagi tamoyillarga asoslanishi kerak:
• navbatdagi yildagi soliq-byudjet siyosati doirasida soliqqa tortish shartlari o‘zgarganda, yangi soliq solish shartlari joriy etilishiga bog‘liq tavakkalchiliklarni baholash orqali boshqaruv qarorlarini qabul qilishda tezkorlikni ta'minlash;
• soliq to‘lovlarini minimallashtirish sxemalari va usullaridan foydalanganda uning huquqiy oqibatlarini baholash orqali soliq solish sohasida qabul qilinadigan boshqaruv qarorlarining optimalligini ta'minlash;
• puxta o‘ylangan va salbiy oqibatlarga olib kelmaydigan soliq sxemalarini qo‘llash yo‘li bilan muqobillikni ta'minlash, ya'ni korxona menejmenti birorta harakatlarni amalga oshirayotganda ularning oqibatlarini hisoblab chiqishi va baholashi, qabul qilingan qarorlar tufayli olinishi mumkin bo‘lgan foyda bilan taqqoslashi lozim. Masalan, korxona faoliyatida shubhali va asoslanmagan choralarini qo‘llamaslik;
• soliq to‘lovlarini qonuniy asoslarda minimallashtirish imkonini beradigan sxemalar va usullarni ishlab chiqish orqali qonuniylikka rioya etish;
• muqobillik, ya'ni doim bir nechta variantlar ichidan eng yaxshisini tanlash olish uchun muqobillik bo‘lishi kerak;
• individuallik, ya'ni soliqlarni kamaytirishning u yoki bu usulidan faqat korxona faoliyatining barcha xususiyatlari o‘rganib chiqilganidan keyin foydalanish mumkin.
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan soliqlarni rejalashtirish tamoyillari soliqlarni qonuniy tarzda optimallashtirish va minimallashtirish maqsadida soliq tizimi bilan o‘zaro ta'sirlashuvining eng ob'yektiv vositalari va sharoitlarini o‘z ichiga oladi.
Soliqlarni rejalashtirish tamoyillariga rioya etilishi korxonaning samarali ishlashiga shart-sharoitlar yaratadi hamda xo‘jalik faoliyati sohasidagi noto‘g‘ri boshqaruv qarorlari sababli kelib chiqishi mumkin bo‘lgan salbiy oqibatlarni kamaytiradi.
Soliqlarni rejalashtirishning asosiy maqsadlari va vazifalari
Soliqlarni rejalashtirishning maqsadi nafaqat soliq majburiyatlarini qonuniy tarzda minimallashtirish, balki korxonaning ishlab chiqarish faoliyati samaradorligini oshirish, soliq yukining eng kichik miqdorini ta'minlay oladigan optimal xo‘jalik yuritish modelini qurish hamdir. Belgilangan maqsadlarga erishish uchun soliqlarni rejalashtirish bir qator vazifalarni hal qilishga yo‘naltirilgan bo‘lib, ular soliq yukini optimallashtirishga qaratilgan:
• asosiy soliq to‘lovlarini qonuniy asoslarda minimallashtirish;
• prognozlanayotgan davrda soliq yuki darajasini aniqlash;
• navbatdagi moliya yilida byudjetga va byudjetdan tashqari fondlarga aniq to‘lovlar kesimida va ular bo‘yicha umuman to‘lanishi kerak bo‘lgan soliq majburiyatlari miqdorini aniqlash;
• mahsulot ishlab chiqarishga umumiy xarajatlarni hisoblab chiqish hamda korxona biznes-rejasining moliya qismini puxta ishlab chiqish;
• soliq to‘lovlarining hisoblanishi ustidan nazoratni amalga oshirish hamda ularning o‘z vaqtida va to‘liq to‘lanishini ta'minlash.