Darsning maqsadi. Ta`limiy-Bugungi barkamol avlod barcha bilimlar qatdri dunyo xalqlari dinlaridan ham xabardorbo'lmog'i lozim. Siz «Dunyo dinlari tarixi»

II.Uy vazifasini takrorlash.
1.Yahudiylik dini qay tariqa paydo bo'lgan?
2Yahudiylik dinining o'ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat? Daftaringizda ana shu xususiyatlarni birma-bir qayd eting.
3Qanday sabablarga ko'ra yahudiylik diniy tashkiloti — sinagoga yahudiylar hayotining markaziga aylangan?
4Muso payg'ambar haqida so'zlab bering.
5Yahudiylik dinining muqaddas kitoblari haqida nimalarni bilib oldingiz?

III.Yangi mavzu ba`yoni.

• 
  Yahudiylar, — deb ta'lim beradi bu din o'z qavmlariga, — xudo tanlagan xalqdir. Shuning uchun ham xudo ular bilan Ahdlashuv tuzgan. Yahudiylar bugungi kunda (o'sha davr nazarda tutiladi) qattiq azob-uqubat chekayotgan bo'lsalar, bunga ularning o'zlari aybdordirlar. Ular gunoh ish qilganliklari hamda xudoning ko'rsatmalarini buzganliklari uchun xudo ularni jazo- lagan. Shunday bo'lsa-da, yahudiylar xudo tomonidan tanlangan xalq bo'lib qolaveradilar. Vaqt-soati kelib, xudo Yaxva ularni kechiradi va afv etadi. Yahudiylikda ilohiy qahramon, xaloskor, milliy qahramon haqida ta'limotlar ham mavjud.
  

Unga ko'ra, ilohiy qahramon bir kun bo'lmasa, bir kun kelib yahudiylarni chet elliklar zulmidan xalos etadi.
Ayni paytda, yahudiylikda kelgusi asr haqidagi ta' ~ ot ham mavjud edi. Bu ta'limot asosida mustaqil yahudiy da' ;tini tiklash g'oyasi yotgan.
Bundan tashqari, bu din taraqqiyotining so'nggi bosqichida unga narigi dunyo haqidagi ta'limot ham kiritilgan.
Yahudiylik urf- odatlarining o'ziga xos jihatlari. Yahudiylik juda ko'p urf-odatlarga.marosimlarga, bayramlarga hamda taqiq va buyruqlarga ega din.
Masalan, bu din talabiga ko'ra, liar bir yahudiy 365 ta taqiqni va 248 ta buyruqni yoddan bilishi shart.
Bu din o'z qavmlari hayotini qanchalik qattiq tartibga solib qo'yganligini ana shu raqamlar ham isbotlaydi.
Bu din talablari, hatto yahudiy kiyadigan kiyimni, yeydigan ovqatni, kun tartibini ham belgilab beradi.
Xususan, yahudiylarning biror-bir qadami duosiz bosilmaydi.
Yangi tug'ilgan o'g'il bola 8 kunligidayoq xatna qilinadi.
Bolalarga 5—6 yoshidan boshlab diniy ta'lim beriladi. Shu orqali «Tavrot» va «Talmud»ning asosiy aqidalari yod olinishiga erishiladi. Yahudiylik xotin-qizlarning jamiyatdagi o'rnini o'ziga xos ruhda hal etgan. Unga ko'ra — ayol kishi erining itoatkori. Yahudiylikka e'tiqod qiluvchi liar bir erkak liar kuni xudoga xudo uni ayol qilib yaratmaganligiga shukr qiladi. Ayol kishi esa o'z duosida o'zini eriga itoat etuvchi qilib yaratganiga shukr qiladi.
Bu din o'z qavmlari uchun tuya, cho'chqa va quyon go'shtini iste'mol qilishni taqiqlaydi. Yeyishga ruxsat etilgan mol va parranda go'shtlarida qon dog'i mutlaqo bo'lishi mumkin emas.
Yahudiy erkaklarining kiyimlari uzun, bir xil matodan tikilgan. Ular uxlayotganda ham boshlarini biror narsa bilan berkitib yotadilar. Diniy marosimlarni bajarayotganda esa kiyimining ustidan albatta yoping'ich yopishi shart.
Yahudiylik diniga boshqa millat vakillari ham qabul qilinishi mum' ^:n. Biroq bundan awal, ular qat'iy qator talablarni bajaradilar. Masalan, bu dinni qabul qilmoqchi bo'lgan ayol kishi yahudiyga turmushga chiqishi, erkak kishi esa xatna qildirishi shart.
Bundan tashqari, bu din yahudiy ayolining boshqa dindagi kishiga turmushga chiqishini taqiqlaydi.
Mana shunday qattiq taqiqlari hamda yahudiylarning boshqa xalqlardan ustunligi to'g'risidagi g'oyalari tufayli yahudiylik dini — milliy din bo'lib, jahon diniga aylana olmagan.
Yahudiylik marosimlari. Yahudiylik marosimlari ichida —ibodat, Shanba kunini nishonlash, tug'ilish, diniy balog'at, nikoh va dafn marosimlari alohida o'rin tutadi.