Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Ҳаёт кечириши. Чипор бронза тусли қўнғиз апрелдан августгача учиб юради; бу бронза тусли билан бир вақтда ёки сал кечроқ холдор бронза тусли қўнғиз пайдо бўлиб, май охирида ўлиб кетади.
Мовий ва қорамтир бронза тусли қўнғизлар майда пайдо бўлиб, июн ўрталарида йўқ бўлиб кетади.
Бронза тусли қўнғизлар экинлардан ташқари ёввойи ўсимликларга: асосан мураккабгуллиларга, айниқса оқ карракка ҳам тушади; буларнинг пояси учини, ғунча ва гулларини кемиради, кўпгина дарахт ва буталар гулига тушиб гул оталиги ва оналигини, қисман гултож баргларини шикастлайди. Бронза тусли қўнғиз манзарали ўсимликларидан айниқса атир гулга кўп тушиб, унинг гулини кемириб, ичига чуқур кириб олади.
Бронза тусли қўнғизлар тухумини ерга қўяди, аммо холдор бронза туслигина тухумини ҳайвон ўлимтигига қўйгани маълум (Якобсон).
Тупроқда тухумдан чиққан личинкаси чирий бошлаган ўсимлик қолдиқларини еб тўйинади. Бронза тусли қўнғизнинг личинкаси тирик ўсимликка зарар етказмайди.
Бронза туслиларнинг бир тури (Роtosia sp.sp.) личинкалик стадиясида қишлаб, кўкламда ғумбакка айланади, бошқа тури (Охуthyera cinctella Schaum.) ғумбакдан куздаёқ қўнғизга айланиб, шу қўнғизлик стадиясида овқатланмай қишни ўтказади. Бронза тусли қўнғизлар тупроқ заррачаларидан ёки ўсимлик қолдиқларидан иборат пиллача ичида ғумбакка айланади. Бронза тусли қўнғизларнинг генерацияси бир йиллик.
Кураш чоралари. Бронза тусли қўнғизларга қарши курашда В. В. Яхонтовнинг қилган тажрибаларига кўра бир гектар экинга 15-20 кг дан гексахлоран дустини чанглаш ёки 8-12 кг ҳисобидан натрий кремнефторид чанглаш яхши натижа беради.
Махсар пашшаси
Trypetidae
Марказий Осиёда махсарга икки тур пашша: махсар чипор қаноти (Chaetorellia carthami Stack.) ва махсар пашшаси (Асаnthiophilus helianthi Rossi.) зарар етказади.
Зарари. Махсар пашшаси махсарнинг дони бошланғичини йўқ қилади. Марказий Осиёда махсар бошчаси саватчасининг чипор қанот билан шикастланиши 55 % гача, махсар пашшаси билан зарарланиши 1 % ча бўлганлиги маълум (Родд, Гуссаковский ва Антова). Махсар пашшаси баъзи жойларда жуда кўпайиб кетади; масалан, қуйи Волга бўйи минтақаларида махсарнинг 76 % часига (Русанова), шимолий Кавказда 80 % часига (Шчеголев ва Струкова) шу пашша тушганлиги маълум.