|
Cap. LXXXIV: De operatione salis in medicina
Sal calidum et siccum in secundo gradu Avicen, lib 2, de medicin.: Sal natura calidum est et siccum in secundo gradu. In ipso est amaritudo et stipticitas et quanto amarior est tanto calidior. Est autem abstersivus et resolutivus, constrictivus, exiccativus et diruptivus ventositatum. Sal adustum vehementioris est exiccationis et resolutionis et confert putrefactioni et humorum crassitie: huius flos est eo subtilior et pulvis eius ipsi propinquuus et ambo resolvunt plusquam sal et minus constringunt. Sal adustum mundificat dentes a lapidibus et removet nigredinem sanguinis ubicumque linitus est. Utilitates salis Et eius usu cum melle bonum efficit colorem. Item sal corrodit carnem additam et morsa et confert scabiei ulcerosa et impetigini; iuvat ad vomitum et facilem superfluitatis egressionem ac descensionem cibi. Item sal valet ad dissenteriam; adiuvat medicinas solutivas ad eradicandum melancoliam et humiditates viscosas de partibus membri. Valet etiam in empalstris contra venena, contra podagram, contra carbunculos, contra apostemata phlegmatica
Dioscorides: Virtus omni sali stiptica est et cathartica et diaphoretica, putredinem tollit, scabiei medetur, coliriis oculorum miscetur, cum oleo iunctus labores itineris tollit. Tumores hidropicis et dolores, si fuerit calidus adhibitus solvit; si faucibus, si gulæ, si gingivis et arteriis addatur cum melle rheuma prohibet ac livores tollit corporis. Tritus linteo ligatus et aceto infusus impositus morsibus venenatis ocurrit et ad alia multa valet.
Isaac: Sal calefit moderate multumque desiccat, quia compositum est ex duabus qualitatibus: una est colativa et inscisiva, alia coadunativa et constrictiva, quarum utraque desiccans est. Ideoque sal desiccat in tertio gradu, calefacit in secundo.
Color nummorum perficitur a sale Constan., in lib. graduum: Universaliter autem sal corpora custodit et putredinem ab eis mundat. In auro etiam ruborem augmentat et in argento albedinem, si ex eo lotum fuerit. Crassos et duros humores eliquat et desiccat; prohibet naturalem colorem ne dissolvatur et corrumpatur, pessimis vulneribus appositum repugnat ne dilatentur; mixtum cum oleo membrisque fatigatis iunctum omnem ab eis dolorem aufert. Cum semine lini cataplastmatum, morsus reptilium curat. [col 359]
Cap. LXXXV: Iterum de eodem Plinii documenta
Plinius, ubi supra: Salis operatio multiplex est in medicina; huius natura est per se ignea et ignibus inimica —ipsos videlicet ignes fugiens—: omnia eradens, corpora vero astringens et siccans, defunctaque <a putrescendi tabe> [et putrescentia] ita vindicans ut ea durent per sæcula. Curationes a sale factæ In medendo autem mordens et adurens, repu<r>g[n]ans, extenuans et dissolvens; stomacho tantum inutilis præterquam ad excitandam aviditatem. Adversus serpentium morsus valet cum origano, melle et hissopo; contra cerasten cum origano et cera aut pice aut melle. Adversus scorpionum ictus cum quarta parte lini seminis et oleo et aceto illitus; contra [s]c<r>abrones et vespas similiaque ex aceto.
Ad ulcera capitis et pus[t]ulas papulasve et incipientes verrucas cum vitulino sebo; oculorum quoque remediis prodest et ad crescentes ibi carnes totiusque corporis pterigia sed in oculius peculiater: ob id additur collyriis et emplastris —ad hoc maxime probatur [ætareus] vel Caunites—. Ex ictu vero suffusis cruore oculis sugillatisque cum miyrrhe pari pondere ac melle aut cum hissopo ex aqua calida utque foveantur salsugine —ad hoc Hispaniensis eligitur—; contraque suffusiones oculorum cum lacte in coticulis teritur; privatim sugillationibus in linteolo involutus crebroque ex aqua fervente impositus. Valet ulceribus oris manantibus ac tumori gingivarum infricatus et contra scabritiem linguæ fractus comminustusque. Aiunt quoque dentes non erodi nec putrescere si quis quotidie mane ieiununs salem contineat sub lingua donec liquescat; lepras idem et furunculos et lichenas et psoras emendat cum passa uva exempto eius ligno et sebo bubulo atque origano ac fermento vel pane, maxime Thebaicus [hic] et [ad] pruritus eligitur. Tonsillis et uvis cum melle prodest quicumque, ad anginas hoc amplius cum oleo et aceto, eodem tempore extra fauces illitus cum pice liquida. In vino mixtus alvum emollit, <in>noxie et [tinearum] <tæniarum> genera potus in vino [v]<p>ellit.
Æstus balnearum convalescentes ut tolerare possint linguæ subditus præstat; nervique dolorem —maxime circa humeros et renes— in saccis crebro aqua fervente madefactus levat. Præterea colum et tormina coxarumque dolores levat potus et saccis candens impositus: podagram quoque ex melle et farina cum oleo [tritas] . Tollit et clavos pedum ac perniones. Ex oleo imponitur ambustis pustulasque reprimit. Ignibus etiam sacris ac ulceribus quæ serpunt imponitur ex aceto aut hyssopo et morbo regio laborantibus; donec sudent ad ingem, contra pruritus quoque quos sentiunt infricatus ex oleo et aceto et fatigatos ex oleo. Phagedinis ulcu[erum] [tritus] <tostus> cum farina ordei superimposito linteolo madente vino. Multi et hydropicos sale curaverunt fervoresque febrium cum oleo perunxere; tussim veterem eius linctu discussere, ischiadicis quoque clisterybus infudere, ulceribus excrescentibus et putrescentibus imposuere.
Crocodilorum morsibus ex aceto in linteolis —ita ut battuentur ante— [ictum] <his> [ulcera]. Bibitur et contra oppium ex aceto mulso: luxatis imponitur cum farina et melle, item exuberationibus. Dentium dolori prodest cum aceto fotus et cum resina illitus. Ad omnia vero spuma salis iucundior atque utilior: [præterea pecorum quoque scabiem et boum tollit illitus]. Sed quicumque sal acopis additur ad excalefactiones, item zmegmati[ci]s ad extendendam cutem levandamque. <Pecorum quoque scabiem et boum tollit illitus> datusque lingendus et oculis iumentorum inspuitur. [col 360]
Do'stlaringiz bilan baham: |
