Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

3.1.36.
 
“Yardım” İşleri
96
 (1924) 
Son zamanlarda şehir ve ilçe icra komitesi bünyesinde düzenlenen öğrencilere 
“yardım” heyeti başarı ile işe başladı.
95
Saidali, Ahmad Shukrî – 20. Yıllarda Almanya’ya okumak için gönderilen gençler. Sovyet Devletinin 
takibinden korkup Özbekistan’a dönmediler. Onların sonraki durumları bilinmiyor. 
96
“Fergana” gazetesinin 1924 yılı 31 Ocak sayısında“Q” imzası ile neşredilmiştir. İlk kez Çolpan’ın 
“Eserler” inde 4. ciltte tekrar yayımlanmıştır. 

---

170 
Heyet çok yakında (23 Aralık 1923 yılında) işe başlamış olsa da, 16 ile 18 gün 
arasında bir miktar yardım toplayarak öğrencilerimize iyi bir yardım vermeyi başardı. 
Şehirde başlayan bu hayırlı teşebbüse yardıma yetişen yine bizim eli açık çaresiz, 
yoksul, soyulmuş köylerimiz oldu.
Köydeki–“Kayçi” mahallesi de çok kenarda kalmış, unutulmuş olsa da sosyal 
hayatın eksikliklerini doldurmada büyük fedakârlıklar göstermektedir. Bugün Andican’ın 
şehir içindeki okulları bir elin beş parmağı kadar som bulamazken, köy kendi imkânları 
ile 40 kadar okulu finanse etmektedir. Şehrin merkezinde oturan güzel, apak binaya 
yerleşen Eğitim bakanlığı köy okullarına hiçbir şey ile yardım vermiyor. Bu gerçek. 
Eğitim Bakanlığının köy okullarına olan ilgisi, sözü geçen okulların Eğitim Bakanlığına 
bağlılığı ile ölçülmektedir.
İşte şerefe açılan kapı bu! 
*** 
İşte “Yardım” heyetine 17 – 18 gün içinde köylerden gelen yardımlar: 
Hakkulabat bölgesinden: 30 çervan
97
, 532 som para. 
Korgantepe’den: 17 çervan, 800 bin som para. 
Hakent (den): 648 som para. 
Sultanabad’dan: 9 çervan, 522 som para. 
Altunköl’den: 7 çervan. 
İzbaskent’ten: 9 çervan. 
Celal-Abad’dan: 9 çervan. 
Bazar-Korğan’dan: 12 çervan. 
Hepsi: 93 çervan, 801.702 som para.
98
Bu paradan verilen yardımlar: 
97
Çervan - 1922-1947 yılları arasında Sovyetler Birliği genelinde kullanılan para birimi. Sözcüğün aslı 
“çervonest” şeklinde olup, Türkistanda telaffuzu “çervan” şeklinde yaygınlaşmıştır. 1 altın paraya 1 çervan 
denilmekteydi. 
98
Burada bir hesap hatası vardır. Metnin orijinalinde 88 çervan 205 bin som gösterilmiştir. Doğrusu bizim 
aktardığımız şekildedir. 

---

171 
Hokant, Fergana ve Taşkent öğrencilerine (çoğu personel kursları öğrencileri): 49,5 
çervan. 
Semerkant ve Moskova öğrencilerinin yol harcamalarına: 12 çervan, 10.013 som 
para. Hepsi 61,5 çervan, 10.013 som para.
99
*** 
“Yardım” heyeti bu seferki gelirini planladığı gibi dağıtamadı. Bunun sebebi, kış 
ortasında okulların tatil edilmesi, bu münasebet ile birçok öğrencinin Andican’a gelerek 
acele ile yardım istemeleridir. Bundan sonra diğer şehirlerdeki bilim yurtları ile doğru 
bağlantı kurup, Andicanlı öğrencilerin planlanmış yardımlarını toplamaya başlayacaktır.
Yardım eden köylerimize teşekkür ediyor, teşebbüs edip çalışan heyete aferin 
diyorum. 
Hazırlık kursları 
“Yardım”ın teşebbüsü ile son zamanlarda 30 kişilik hazırlık kursları açılıp, orta ve 
yüksek okulların bundan sonraki eğitimleri için öğrenciler hazırlanacak. Bu mesele icra 
komitesinde incelenmiş ve oynaylanmış. 
Kadınlar ve kızlar için okuryazarlık kursları 
Şehrimizdeki umumi kızlar mektebi bünyesinde siyasi eğitim ve kadınlar şubesinin 
girişimi ile bütün kadın ve kızlar için okuryazarlık kursları açılmaktadır. Şimdi 30 kadın 
okumaya yazılmış, bir öğretmen tayin edilmiş.
Şehrimizde ilk kez atılan bu güzel adımı canı yürekten alkışlıyoruz.