Буюк Дедактика

Бунинг исроилликлар мисоли кўрсатиб турибди. 12. Масалан, исроилликлар (буни таққослаш кўрсатишга худонинг ўзи йўл берсин) мисрда туғилганда эди.сўнгра улар тоғ Ҳаралари ва Қизил Денгиз орқали саҳрога элитиб қўйилди. Улар саҳрода чодирлар кўриб, бу ерларнинг қонунларини ўргандилар, ҳар турли ёвларга қарши курашдилар ва, ниҳоят, Иордан Дарссидан ўтиб, сут ва асал қони бўлган Ханаан ерларига жойлашиб олдилар.


III боб¹


БУ ДУНЁДА ЯШАШ АБАДИЙ ҲАЁТ УЧУН КЎРИЛАДИГАН
ТАЙЁРГАРЛИКДИР, ХОЛОС.


Далиллар. 1. Бу дунё —ўткинчи дунёдир, аслини олганда ер юзидаги ҳаёт умр ҳам эмас, балки ҳақиқий ва мангу ҳаётнинг муқаддимасидир, буни, биринчидан, бизнинг ўз табиатимиз кўрсатиб турибди, иккинчидан, олам ходисалари буни исботлаб бермоқда ва, ниҳоят, диний муқаддас китобда айтилган гаплар ҳам бунга далил бўлади.
1. Бизнинг ўзимиз. 2. Агар биз ўз-ўзимизга бир эътибор бериб ҳарасак атрофимиздаги нарсаларнинг хаммаси изчиллик билан (кетма-кет) олдинга интилаётганини кўрамиз, олдин содир бўлган нарсалар кейингилари учун йўл очади. Инсоннинг она қорнидаги ҳолати бунга мисол бўла олади. Нега бола дастлаб она қорнида ҳаёт кечиради. Ўз осойишталиги учунмикан? Асло, Дунёдаги ноз-неъматлардан баҳраманд бўлишимизга имкон берадиган ва руҳимиз учун макон бўлиб хизмат қиладиган танани шакллантириш учунгина у ерда (она қорнида) ҳаёт кечиради. Тана шаклланиб бўлгач, бола туғилади, чунки қоронғида (она қорнида) яшаш учун бошқа зарурнят қолмайди. Худди шунга ўхшаб, ер юзида яшашдан мақсад ҳам нариги дунё учун тайёргарлик кўришдан иборат, яъни тана ёрдамида руҳ у дунёда ўзи учун зарур бўладиган нарсаларнинг ҳаммасини ҳозирлайди. Шу мақсадга эришишимиз биланоқ Дарҳол бу дунёни тарк этамиз, чунки ёруғ дунёда қиладиган бошқа ҳеч қандай ишимиз қолмайди. Тўғри, баъзи бировлар тайёргарлик кўрмасданок кетиб қолади, ёки аниқроғи турли сабаблар билан чала туғилади ва яшамайди. Бу нарса иккала ҳолатда ҳам, худо­нинг хоҳиши бўлишига қарамай, кишиларнинг айби билан содир бўлади.


¹ Учинчи бобда нотўғри ва ғайри илмий бўлган, христианча диний-илоҳий дунёҳараш янада ривожлантирилади