Буюк Дедактика

Ёшларни эҳтиёткорлик билан тарбиялаш дегани нима? 22. Ёшларни эҳтиёткорлик билан тарбиялаш болаларни йўлдан оэдирмаслик ҳақида ғамхўрлик қилиш демакдир, уларнинг қалбига
экилган ахлоқ уруғларидан, доимий насихатлар ва соф намуналар туфайли, бахт нихоллари униб чиқсин демакдир, ва ниҳоят, худони, ўзларининг кимлигини ва турли нарсаларни билиб олиш йўли билан уларнинг ақли ортсин, ҳамда бу дунёда тангридан рушнолик кўришни, уни ҳамма нарсадан ортиқ севишни ва ҳурматлашни ўрганиб олсин демакдир.
Бу қанақа фойда келтиради? 23.Агар бу содир бўлганда, диний оятда айтилган қуйидаги гаплар ҳақиқатан ҳам рост эканлиги аниқ бўларди: худонинг амри билан чақалоқ ва гудақлар, болалар қасоскор душман гапирмаслиги учун душманларни шод этиб, уларни шарафлайдилар (Псал-, VIII, 3), яъни маҳкум этилганлиги учун уч олиш ниятида ёшларга қирғин солаётган шайтонни йўқотиш учун тангрининг бу ёш ниҳоллари ўзининг жудо хато мулоҳазаларидан келиб чиқадиган турли иллатлар туфайли, ўзини дўзах ўти билан (турли нопоклик намуналари ва бузуқ фикрлар билан) бутунлай заҳарлайди; ёки ёш ниҳолларни: ё бутунлай қуритади ва ҳалок қилади, ёки ҳеч бўлмаганда, уларни сулдиради, қовжиратади ва фойдасиз бир нарсага айлантиради.
Тангри ёшлар ҳақида қандай ғамхўрлик қилади? 24. Ёшлар тарбияси ҳақида ғамхўрлик қилиш:
учун парвардигор, аввало, ўз фаришталарини - ҳимоячиларнн юборади (Матф. XVIII,
Д^и?10), сўнгра, илохий панд-насиҳатлар ва муқаддас таълимотга биноан тарбиялашни амр қилиб (Ефес., VI, 4), бу ишга тарбиячи — ота-оналарни қўяди; ниҳоят, бошқа барча кишиларга ёшларга ёмон намуна кўрсатиб, уларни буэмаслик йўлдан оэдирмасликни буюради ва бунга амал қилмаганларни дўзахга абадий баҲарга қилади (Матф., XVIII, 6, 7).
Демак, биз патриарлардан ибрат олишимиз керак. 25. Дунёда тартибсизликлар шунчалик кўпайиб кетган бу замонда биз буни қандай қилиб бажара оламиз? Патриархлар замонида, у муқаддас донишмандлар жамиятдан четда, алохида яшаб, ҳар бирлари ўз оиласида фақат оила бошлиғигина эмас, балки руҳонийлик муаллимлик ва тарбиячилик қилган пайтларда иш анча енгил эди. Чунки, улар ўз болаларини ёмон одамлар даврасидан четда тўтиб, ўзларининг яхши фазилатлари билан намуна кўрсатар, панд-насиҳат қилиб, уларни ишонтирар, лозим бўлганда танбеҳ берар ва шу тариқа болаларни ўз кетидан эргаштириб борар эдилар. Кўпинча Авраам (Иброҳим) худ­ди шундай қиларди, худо шунга ишора қилиб, айтган: биламан, у болалари ва оиласига кейинчалик ҳам тангрининг йўлидан боришни, ҳаққоний ва одил бўлишни васият қилади (Быт., XVIII, 19).