Буюк Дедактика



Download 3,7 Mb.
bet54/179
Sana05.07.2022
Hajmi3,7 Mb.
#740593
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   179
Bog'liq
Buyuk didaktika

3. Табиатан зеҳни паст ва ёвўз болаларга айниқса қатъий эътибор берилиши лозим. 4. Баъзи болалар зеҳни паст, анқов бўлиб туғиладилар, лекин бу нарса уларни ўқитиш, тарбиялаш учун тўсиқ бўла олмайди. Бу хол инсон ақлини ўстиришнинг универсал йўлларини қидириб топишни тақозо қилади. Тўғилишдан зеҳни паст, анқовроқ бўлган болаларга кўпроқ эътибор бериб, имкони борича уларнинг фақм-фаросати ва ақлини ўстириш зарур.
Бинобарин, таълим-тарбия (култура) мутлақо таъсир этмайдиган эси паст одам топилмайди. Тешик идишда сув турмаса ҳам, уни тез-тез ювиб турилса, доғи кетиб тоза бўлади, шунга ўхшаш, зеҳни паст, анқов болалар ўқитилса, ҳеч олим бўлмаса ҳам, ҳар ҳолда, характерлари ўзгаради, давлат бошлиқлари ва черков ақлларига итоат киладиган бўлади. Бундан ташқари, тажрибадан ҳам маълумки, табиатан бўш ҳисобланган айрим болалар, илм-фанни ўрганиб, истеъдодли одамлардан ҳам ўзиб кетган, чунки шоир жуда тўғри айтганидек «Ҳормай-толмай қилинган меҳнат ҳаммадан ғолиб чиқади». Бугина эмас, баъзилар ёшликда жуда соғлом бўлиб, сўнгра касалланиб, ориқлай бошлайди, бошқа бировлар эса, аксинча, ёшликда кўпроқ касал бўлиб, кейинчалик бақувват ва забардаст бўлиб етишади. Худди шундай ҳол ақлий қобилият соҳасида ҳам бўлади: бировларнинг ақли тез ўсади, лекин тез бўшашиб ҳам қолада, кўп ўтмай зеҳни ҳам анча пасаяди, бошқа бировлар эса, аксинча, ёшликда зеҳни паст бўлиб, сўнгра фикри очилади, ақли тез ўсиб ривожланадп. Мевазор боғда дарахтларни фақат эртапишар хилигина эмас, балки ёзнинг ўрталарида ва кечроқ етилиб пишадиган хилларини ҳам экиб ўстиришни севамиз, чунки Сирах айтганидек ҳар нарса ўз вақтида бўлгани маъқул, ҳеч бўлмагандан кўра, кеч бўлса ҳам бўлгани яхши. Нега энди, илм боғига фақат истеъдодли, тез етишадиган ва ҳаракатчан болаларнигина қўймоқчи бўламиз? Келинг, (худой-таолло ақлдан маҳрум этганлардан ташқари) ҳеч кимни таълим ва тарбиядан четда қолдирмайлик.
Шунингдек хотин-қизларни ҳам ўқитиш керакми? 5. Ожизаларни мактабда мутлақо ўқитмаслик керак деган фикрни асослаб бўлмайди. (ўқиш латин тилида ёки она тилида олиб борилишидан қатъй назар). Хотин-қизлар ҳам худой-таоллонинг образи намунасидир. Улар ҳам жаннатнинг ҳузур-ҳаловатидан баҳраманд бўлиши лозим. Улар ҳам эрлар сингари (кўпинча эрлардан ортиқроқ) ўткир ақл-идрокка эга. Эрлар қатори энг юқори лавозимларни бажаришга сазавор, худонинг хоҳиши билан улар кўпинча халқларга бошчилик қилиб, подшох ва князларга доно маслаҳатлар бериб келадилар, ҳакимлик ва инсонларга фойда келтирадиган бошқа ишларни бажарадилар, ҳатто пайғамбарлик қилиб, поп ва епископларнинг кирдикорларини фош этиб келмоқдалар. Хўш, нега хотин-қизларга алифбени ўргатамиз-у, сўнгра уларнинг китоб ўқишига йўл қуймаймиз? Уларнинг енгилтаклигидан қўрққанимиз учунми? Аксинча, уларнинг ақлини фойдали нарсалар билан қанчалик кўп банд этсак енгилтаклик қилиш шунчалик камаяди, чунки енгилтаклик бекорчиликдан келиб чиқади.

Download 3,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   179




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish