Buxoro davlat universiteti raxmatullayeva f. M. Korporativ strtegiya va tashkiliy dizayn

5-mavzu: Resurslar va imkoniyatlarni tahlil qilish


Reja:
5.1. Strategiyada resurslar va imkoniyatlarning roli.
5.2. Resurslar va imkoniyatlarni aniqlash va baholash.
5.3. Marshrutlar va jarayonlar: tashkiliy qobiliyat asoslari
5.1. Strategiyada resurslar va imkoniyatlarning roli
Strategiya firmaning resurslari va qobiliyatlarining atrof muhitda yuzaga keladigan imkoniyatlarga javob berishiga yo’naltirilgan.
Resurslarga asoslangan yondashuv (ing. Resource-based view) - bu tashkilot faoliyatini strategik tahlil qilishga yondashuv bo'lib, uning doirasida raqobat muhiti kontekstida tashkilotga xos resurslar va kompetensiyalarga katta e'tibor beriladi. Resurslarga asoslangan yondashuv Jey Barnining "Kompaniya resurslari va barqaror raqobat ustunligi» maqolasida chop etilgan va keyinchalik raqobat tahlilini rivojlantirishda yangi bosqichga aylangan. Resurs yondashuvining kuchli tomonlaridan biri bu kompaniyalar muvaffaqiyatining sabablarini tushunarli so'zlar bilan tushuntirishda, kompetensiya yondashuvini amalda qo'llashda va tashkilotni rivojlantirish uchun raqobat strategiyalarni ishlab chiqishda foydalanish imkoniyatidir.
Strategiyaning roli tashkilotning barqaror raqobat ustunligini ta'minlash maqsadida tashqi muhit muammolariga samarali javob berish uchun noyob resurslar va qobiliyatlarni sotib olish, taqsimlash va ulardan foydalanishdan iborat .
Resurslar, qobiliyat, strategiya va raqobat ustunliklari o'rtasidagi munosabatlar Grant modelida tasvirlangan.



5.1-rasm. Grant modeli: resurslar, qobiliyat va raqobat ustunliklari


Tashkilotning raqobat ustunligi uning har qanday qobiliyati emas, aksincha tashkilotni tarmoqdagi raqobatchilardan ajratib turadigan o'ziga xos qobiliyatlaridir. Strategiyaga nisbatan resurslarga asoslangan yondashuvning muhim jihati shundaki, qobiliyat taqlid qilish qiyin bo'lgan taqdirdagina "o'ziga xos" bo'lishi mumkin.
Tashkilotning noyob, taqlid qilish qiyin bo’lgan resurslarining kombinatsiyalari o'ziga xos qobiliyatlarini shakllantiradi degan tezis, strategiyaga bo'lgan resurs yondashuvida asosiy o'rinni egallaydi. Ushbu yondashuvda tashkilotning o'ziga xos qobiliyatlarini yaratish va rivojlantirish uchun doimiy va uzoq muddatli ishlar zarurligi takidlanadi.
XIX asrda va undan oldingi davrda ishlab chiqarish omillarining aksariyati milliy chegaralarni kesib o'tmagan va raqobatning asosiy turi narxli raqobat bo'lgan. Resurslarning aksariyati ma'lum geografik mintaqalarga bog'langan. XX asrning o'rtalaridan boshlab mobil resurslar, ya’ni geografik joyga bog'liq bo'lmagan resurslar hal qiluvchi ahamiyatga ega bo'ldi. Ushbu ikki toifadagi resurslarni taqqoslash 1-jadvalda keltirilgan.
5.1-jadval