Бухоро давлат университети

3). Dum suzgichlariga ko’ra: Baliqlar turini aniqlashda katta ahamiyatga suzgichlarning soni, baliqlar tanasida ularning joylashishlari va shakli egadir. SHunday qilib, osyotrlarda dum suzgich “geteroserkalli” kuchli cho’zilgan yuqori parrak va qisqa pastki bilan assimetrik ko’pgina boshqa turlarga dum suzgich ichki simmetrikli “gomoserkalli” bo’ladi. Bunday suzgich aylana shaklga ega bo’lishi mumkin, kesilgan bo’lishi ko’pmi, kammi tekis cheti bilan, tananing o’qiga qarib perpendikulyar yoki har xil darajada o’yilgan, ba’zida pastki parrak ko’proq uzun bo’ladi.(8-rasm)

8-rasm. Dum suzgich shakllari
A-osyotrning geteroserkal dum suzgichi; B-gomoserkal dum suzgichi: 1-pastki pallasi uzun va kuchli o’yilgan dum (beloglaz); 2-teng pallali va kuchsiz o’yilgan (lin); 3-tekis dum suzgichli (kumja); 4-aylana shaklli dum suzgich (umbra)
4). Suzgichlaridagi nurlarga ko’ra: Haqiqiy suzgichlar parda yoki erkin birlashgan suyakli yoki tog’ayli suzgich nurlar bilan hosil bo’lgan. Yumshoq va tikanli suzgichli nurlar farq qiladilar. Yumshoq nurlar ko’pgina mayin bo’g’imlardan iborat va ulardan har biri ikkita yarim simmetriklarning birlashishi natijasida hosil bo’ladi, shunda tikanli, yoki qattiq nurlar bo’g’insiz va bitta elementdan iboratdir. Yumshoq nurlar o’rtasidan uchidan ayriladigan bo’lingan nurlar va o’tkir uchi bo’linmaygan nurlar farqlanadi.
Suzgichlarda bo’lingan nurlar soni, tikanli va o’tmaslashgan nurlarning mavjudligi baliqlarning ko’pgina turlarini aniqlashda katta ahamiyatga ega. Odatda bo’lingan nurlar sonini sanashda faqat yaxshi rivojlangan, haqiqatdan ham nurlarning uchida ayriladiganini hisoblanadi, yaqinlashgan asoslar bilan ikkita eng oxirgi nurni esa bitta deb hisoblanadi. Suzgichda bo’linmagan nurlar sonini rim raqamlari bilan, bo’linganlarini esa arab raqamlari bilan belgilanadi. Masalan: “D III 10” yozuvi baliqda yelka suzgichda (D bilan belgilanadi) III bo’linmagan va 10 bo’lingam nurlar sonini bildiradi. (9-rasm)