Бухоро давлат университети ш. Р. Баротов, Л. Я. Олимов, О. Р. Авезов

XI-БОБ. XX АСРНИНГ ИККИНЧИ ЯРМИДА ЯНГИ ЙЎНАЛИШЛАРНИНГ ЮЗАГА КЕЛИШИ
Таянч тушунчалар: Гуманистик психология, Гуманистик психологиянинг биринчи назарияси, Г.Оллпортнинг шахс назарияси, А.Маслоу шахс назарияси, Роджерс ва Франклнинг психотерапевтик ва назарий концепцияси.
11.1. Гуманистик психологияга умумий тавсиф.
Гуманистик психологиянинг биринчи назарияси
Гуманистик психология инсон табиатини тушунтиришда ўзининг ёндашуви билан бошқа психология фанидаги йўналишлардан фарқ қилади. Бу борада мазкур йўналишнинг вакиллари сифатида Г.Оллпортнинг шахс қирралари, А.Маслоунинг шахснининг ўзини ўзи камол топтириш, К.Роджерснинг психотерапияси, Р.Мэйнинг шахснинг ҳаёт йўли ҳақидаги ғояларини эътироф этиш мумкин.
Мазкур йўналишнинг ҳар бир назарияси ўзининг илмий тушунчаси, инсоннинг ички оламини тушунишга йўналтирилган тадқиқот усуллари ва психотерапевтик ёндашувлари мавжуд.
Шунга кўра гуманистик психологиянинг умумий тамойиллари мавжуд:

• 
  Инсон доимо янги мақсадга интилувчи, ўзини ўзи камол топтириш ва ўз имкониятларини рўёбга чиқаришни ифодаловчи тараққиёт тамойили.
  
• 
  Инсон ўз табиатига кўра эркин ва меҳрибонликни ифодаловчи инсонпарпаварлик тамойили.
  
• 
  Мақсадли детерминизм тамойили. Шахснинг интилишлари келажакка йўналтирилганлиги билан унинг мақсад, қадриятлари ва кутилмаларини ифодаловчи сабабий детерминизмни тасдиқлаши.
  
• 
  Инсон мустақил фикрловчи ва ҳаракат қилувчи мавжудот сифатида ўзининг субъект сифатида намоён қилишини ифодаловчи фаоллик тамойили.
  
• 
  Шахсни алоҳида фрагментлар бўйича ўрганиб бўлмаслиги, балки уни яхлит ўрганишга ундовчи шахсни ноэкспериментал тадқиқ этиш тамойили.
  
• 
  Гуманистик психологияда тадқиқот мақсади ва объектининг мослиги инсонни соғлом, ўзини ўзи рўёбга чиқариб боришини таъминловчи меъёрда ва тўлақонли фаолият олиб борувчи шахсни ўрганиш вазифасини ифодаловчи репрезентативлик тамойили.