Бухоро Арки

11. Darvozai Qavola
Darvozai Qavola (Qarshi)ni ba’zi manbalarda Darvozdi- Rangrez deb ham yuritishgan. Shayxi Rangrez matolarga gul bosishda goyat hunarmand, karomatgo’y avliyo bo’lgan. Uning karomatlarini ko’rg`an Shayx ul-Olam Sayfiddin Boxarziy (XIII asr) shogirdini haqqa et-gan deb hisoblab, unga o’z vaqfidagi qishloqlardan birini hadya etgan. Keyinchalik Abdulloxon shaharni kengaytirgan chog`ida ushbu qishloq ham qal’a devori ichida qolgan. Unda qurilgan darvoza esa Qavola deb yuritila boshlangan. Ammo darvoza asosan Qarshi, Kesh aholisining kirish joyi hisoblangani bois mahalliy aholi uni Qarshi darvoza deya atay boshlagan.


12. Darvozai Mozori Sharif

Abdulloxon Buxoro shahrini kengaytirgan vaqtda Bahouddin ziyoratiga boradigan yo’l ustida Mozori Sharif darvozasi ni qayta qurdiradi. Darvoza keng va salobatli, 18 ta gultojdan iborat bo’lib, svod, timpan (ravoq), kiteba, arkasiz qilib qurilgan, uchta mo’ri (teshik)dan iborat bo’lib, usti tekis g`isht bilan soyali qilib bunyod etilgan. Balandligi o’n bir metr bo’lib, shaharning qal’a devoriga teng bo’lgan.

Mozori Sharif darvozasi yonida soqchilar uchun alohida joy, darvozabonlar uchun maxsus xonalar barpo etilgan. Darvoza qattiq qayrag`ochdan qalin va mustahkam qilib yasalgan. Darvozaning mustahkamligini yanada oshirish maqsadida yog`och materiallar qizdirilgan yogga botirib olingan. Ular temir mixlar bilan yo’g`on to’sinlar yordamida yaxlit tabaqali qilib yasalgan. Zulfin va xalqalari mis temiridan haftjush usulida tayyorlangan. Darvoza ostonasi tut daraxtidan, tepa to’sinlari gujumdan yasalgan. Shu sababli bu darvozalar har kanday sharoitda o’z sifatini yo’qotmay, asrlar osha xizmat qilgan. Vafot etgan xukmdorlar Mozori Sharif darvozasidan chikarilib, Fayzobodiy machit-xonaqosida janozasi o’qilgan. U erdan piyoda Bahouddin Naqshband mozoriga eltib, dafn qilingan. Abdulloxon (1598), Subhonqulixon (1702), uning ugli Ubaydulloxon (1711) shular jumlasidandir.
Darvoza yonidan Buxoroning mashxur Shohrud arig`i oqib o’tgan. Bu darvoza orqali seshanba, chorshanba, ayniksa, hayit kunlari U rta Osiyodap keladigan ziyoratchilar va mahalliy xalq vakillari Hazrat Bahouddin ziyoratiga borishgan.