Bruslarning ko‘ndalang kesimlarida hosil bo‘ladigan zo‘riqish kuchlari. Bo‘ylama kuch

4.1- shakl.

Kesimdagi ichki zo‘riqish kuchi – N statika tenglamalaridan topiladi:

N – F=0 yoki N=F bunda
ekanligini hisobga olib, cho‘zilish va siqilishdagi normal kuchlanishni topamiz:
yoki
bunda N- bo‘ylama kuch;

1. 
   ko‘ndalang kesim yuzi.
   

Cho‘zilishdagi sterjen uzunligining uzayishi ga mutloq bo‘ylama uzayish yoki absolyut deformatsiya deb aytiladi.
=l₁-l
bunda l - cterjenning deformatsiyagacha bo‘lgan uzunligi;
l₁ - deformatsiyadan keyingi uzunligi.
Siqilishda - mutloq bo‘ylama qisqarish yoki absolyut deformatsiya deb aytiladi.
Mutloq uzayish yoki qisqarishning setrjen dastlabki uzunligiga bo‘lgan nisbatiga nisbiy bo‘ylama deformatsiya deb ataladi va quyidagi ifoda orqali hisoblanadi:

Absolyut deformatsiya - ning o‘lchov birligi – [sm] yoki [mm] bo‘lib, nisbiy deformatsiya birliksiz qiymatdir.
Ko‘pchilik materiallar uchun kichik uzayishlar chegarasida kuchlanish bilan deformatsiya orasida chiziqli bog‘liqlar mavjud:
(4.1)
ya’ni normal kuchlanish nisbiy deformatsiyaga to‘g‘ri proporsionaldir. Bu bog‘liqlikka Guk qonuni deb ataladi.
Proporsionallik koeffitsenti ga bo‘ylama elastiklik moduli deyiladi. U materiallarning cho‘zilish yoki siqilishdagi elastik deformatsiyaga qarshilik ko‘rsata olish xususiyatini ifodalaydi. -elastiklik modulining o‘lchov birligi - [N/m²], [Pa]yoki [MPa] da o‘lchanadi.
Har xil materiallar uchun bo‘ylama elastiklik modulining kattaligi tajriba yo‘li bilan aniqlanadi va ularning qiymati darsliklarda keltiriladi.
(4.1) formulaga va ifodalarini qo‘yib, Guk qonunning 2- ko‘rinishini olish mumkin:

bunda EA- cho‘zilish va siqilishdagi sterjenning bikirligi deyiladi.
Guk qonuni elastiklik chegarasidagi oshmaydigan kuchlanishlarda o‘rinlidir.

1.