Bruslarning ko‘ndalang kesimlarida hosil bo‘ladigan zo‘riqish kuchlari. Bo‘ylama kuch

N_x = (3.1)
Agar brusning har qaysi ko‘ndalang kesimida hosil bo‘ladigan bo‘ylama kuchlarning qiymatlari turlicha bo‘lsa, ularning brus o‘qi bo‘yicha o‘zgarish qonunini ko‘rsatuvchi grafik bo‘ylama kuch epyurasi deyiladi. Bu epyura N_x = f (x) tenglama yordamida chiziladi. Brusning mustahkamligi tekshirilganda epyuradan maksimal bo‘ylama kuch N_max olinadi.

2. 
   Sterjenning ko‘ndalang kesimidagi kuchlanishlar. Cho‘zilgan yoki siqilgan to‘g‘ri sterjenlarning ko‘ndalang kesimlarida faqat normal kuchlanishlar hosil bo‘ladi. Normal kuchlanishlarni aniqlash uchun ularni sterjen ko‘ndalang kesimi bo‘yicha taqsimlanish qonunini bilish lozim. Bu masala YA.Bernulli gipotezasiga asoslanadi.
   

Bernulli gipotezasi quyidagicha ta’riflanadi: sterjenning deformatsiyagacha bo‘lgan tekis va sterjen o‘qiga tik bo‘lgan kesimlari deformatsiyadan keyin ham tekis va sterjen o‘qiga tikligicha qoladi.
Agar to‘g‘ri sterjenning sirtida shu sterjen o‘qiga parallel va unga perpendikulyar yo‘nalgan to‘g‘ri chiziqlar yordamida to‘r chizib, sterjenning erkin uchiga cho‘zuvchi statik kuch ta’sir ettirsak, deformatsiyadan keyin bu to‘r chiziqlarining bir-biriga tikligicha qolganini va faqat ularning oraliqlari o‘zgarganligini ko‘ramiz. (3.2-shakl, a,b).

3.2-shakl.
Brusning kuch ta’sir ettirilgan uchiga yaqin turgan kesimlar bundan mustasno, chunki bu kesimlarda gorizontal joylashgan to‘g‘ri chiziqlar bukiladi, demak, ichki kuchlar kesim yuzasida tekis taqsimlanmaydi, ammo bu holning umumiy mulohazaga ta’siri ahamiyatli emas (Sen-Venan prinsipini eslang) (3.2-shakl, v). Brusning kuch ta’sir ettirilgan nuqtadan etarlicha uzoqdagi ko‘ndalang kesimlarida bo‘ylama zo‘riqish kuchlari, demak, normal kuchlanishlar tekis taqsimlangan bo‘ladi (3.2-shakl, g).
Sterjenning bu xilda deformatsiyalanishi (3.2-shakl, a, b) Bernulli gipotezasining to‘g‘riligini isbotlaydi. Ko‘pincha bu gipotezani tekis kesim gipotezasi deb ataladi.
Endi bu normal kuchlanishlarning qiymatlarini topish uchun kesish usulidan foydalanamiz, ya’ni sterjenni kuchlanishi aniqlanadigan nuqtadan sterjen o‘qiga tik tekislik bilan kesib, pastki qismini qoldiramiz. Qolgan qismining muvozanat tenglamasini yozamiz (3.2-shakl, g):
Bu tenglamadagi N_x qiymatini (3.1) formuladan aniqlaymiz: N_x = = = σ•F; biz tekshirayotgan hol uchun σ o‘zgarmas miqdor bo‘lgani sababli u integral belgisining tashqarisiga chiqariladi, demak σ•F-P=0, bunda
(3.2)
Agar sterjenning o‘qi bo‘ylab bir necha tashqi kuch ta’sir ettirilsa, u holda (3.2) formulaning suratidagi P kuch o‘rniga sterjenning kuchlanishi topiladigan ko‘ndalang kesimidagi bo‘ylama kuch N_x qo‘yiladi:
(3.3)
Kuchlanishning o‘lchami uchun ilgari aytganimizdek MKGSS sistemasida kuchni yuzaga nisbati: qabul qilinadi. Ushbu o‘lchamlar SI sistemasida quyidagi bo’ladi:

3.