Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

3.

 

Inqirozlarning mazmuni, belgilari va turlari 

 Inqiroz bir siklni nihoyasiga yetkazib, yana muqarrar ravishda inqiroz bilan 

tugaydigan yangisining boshlanishiga asos soladi.  

Inqiroz  paytida  ishlab  chiqarish  va  bandlik  qisqaradi,  ammo  narxlar  har 

doim pasayish tamoyiliga berilmaydi. Bu fazaning quyi nuqtasida ishlab chiqarish 

va  bandlik  o‘zining  eng  past  darajasiga  tushib  ketishi  orqali  tavsiflanadi. 

Shunga 

ko’ra, iqtisodiy inqiroz ishlab chiqarish (xizmat ko’rsatish) hajmining keskin 

tushib ketishini anglatadi.

 

          Inqirozning  sababi  shundan  iboratki,  jamiyatda  ishlab  chiqarilgan  tovarlar 

massasi  to‘lovga  qobil  talabga  mos  kelmay    qoladi.  Natijada  ishlab  chiqarishning 

bir qismi to‘xtab  tovarlar taklifi kamayadi, ishlab chiqarishning o‘sish davri uning 

tushkunligi  bilan  almashinadi.  Iqtisodiyotning  o‘sishi  inflyatsiya,    darajasining 

---

350 

keskin  ko‘tarilishi  sababli  orqaga  ketadi.  Iqtisodiy  o‘sishning  uzoq  muddatli 

tamoyillari  ham  ishsizlik,  ham  inflyatsiya  oqibatida  uzilib  qoladi  va 

murakkablashadi.  

Rivojlangan  tovar  xo‘jaligi  paydo  bo‘lgunga  qadar  ishlab  chiqarishning 

keskin  qisqarishi  odatda  tabiiy  ofatlar  (qurg‘oqchilik,  toshqinlar  va  h.k.)  yoki 

urushlar  va  ular  keltiradigan  vayronagarchiliklar  bilan  bog‘liq  bo‘lgan.  Yirik 

mashinali ishlab chiqarishga o‘tilgan davrdan keyingi vaqt-vaqti bilan iqtisodiyotni 

larzaga solib turuvchi iqtisodiy inqirozlar  siklik tavsif  kasb etgan. 

Inqirozni   bir  qancha  mezonlar  bo‘yicha  turkumlash  mumkin: