Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

Psixologik  nazariya.

  Iqtisodiyotning  siklli  rivojlanishini  tushuntirishda 

psixologik  nazariyalar  ham  o‘z  o‘rniga  ega.  Psixologik  nazariya  tarafdorlari 

(J.M.Keyns,  U.Mitchell,  F.Xaek  va  boshqalarni  kiritish  mumkin.)  fikricha, 

insondagi  optimizm  va  pessimizm  faoliyat  aktivligiga  ob‘ektiv  iqtisodiy  omillar: 

foiz  me‘yori,  pul  oqimi,  foyda  va  boshqa  shu  kabilar  ta‘sir  ko‘rsatib,  buning 

natijasida  ishlab  chiqarishning  qisqarishi  yoki  kengayishi  ro‘y  beradi.  Kredit 

tizimining rivojlanishi talab va ishlab chiqarishning o‘sishi odamlarning ruhiyatini 

ko‘taradi  va  aksincha.  Bundan  tashqari  kishilarda  likvidligi  yuqori  bo‘lgan  pul 

jamg‘arishga  moyillik  ortib  borishi  o‘z  navbatida  iqtisodiy  rivojlanishga  ta‘sir 

ko‘rsatadi. 

Hozirgi  zamon  iqtisodiy  fanida  iqtisodiy  siklning  1380  dan  ortiq  turlari 

mavjudligi  ta‘kidlanadi

73

.  Iqtisodiy  fanda  ularni  qisqa,  o‘rta  va  uzoq  muddatli 

sikllarga ajratish qabul qilingan. Ayni  vaqtda, uzoq muddatli sikllar oqimida o‘rta 

va  qisqa  muddatli,  o‘rta  muddatli  sikllar  to‘lqinida  esa  bir  nechta  qisqa  muddatli 

sikllar mavjud bo‘ladi.  Sikl  to‘g‘risidagi  nazariyalarda  ularning  quyidagi  turlari  

ajratiladi.