Botanika indd

tikan daraxt (gledichiya) 
va 
oq akatsiya 
burchoqdoshlar 
oilasiga kiradi (110-111-rasmlar).
Burchoqdoshlar oilasi 0 ‘zbekiston Respublikasining «Qi- 
zil kitob»iga kiritilgan o‘simliklarga boyligi, ya’ni 60 tumi 
o‘z ichiga olishi bilan alohida o‘rinda turadi. Turlar soni- 
ning ko‘pligi jihatidan astragal (37 tur), oksitrops (13 tur) 
va tangao‘t (8 tur) turkumlari ajralib turadi.
123

---

©
1. Burchoqdoshlar oilasiga kiruvchi o‘simliklaming o‘ziga xos 
belgilari nimalardan iborat?
2. Yantoq cho‘l sharoitida qanday o‘sa oladi?
3. Yantoqning guli qanday tuzilgan?
4. Burchoqdoshlar oilasiga kiruvchi yana qanday yowoyi o‘simliklami 
bilasiz?
5. Dukkakli o‘simliklar xalq xo‘jaligida qanday ahamiyatga ega?
6
. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Qizil kitob»iga burchoqdoshlar 
oilasidan nechta tur kiritilgan?
Burchoqdoshlar oilasiga kiruvchi mosh, yantoq, sebarga kabi 
o'simliklaming gerbariylaridan va yangi o‘simliklardan olingan 
namunalami o‘zaro taqqoslang.
52-§. ITUZUMDOSHLAR OILASI
Gk(5)Gt(5)Ch5U1
Ituzumdoshlar oilasi vakillari Yer kurrasining mo‘tadil 
iqlimli mintaqasida va tropiklarda keng tarqalgan.
Ituzumdoshlaming ko‘pchiligi bir yillik va ko‘p yillik 
o‘tlar, qisman yarim butalar yoki butalardir. Ildizi - o‘qildiz 
tizimli. Poyasi tik, yonboshlab yoki yotib o‘suvchi, ba’zan 
shakli o‘zgargan yerosti novdalarini hosil qiladi (masalan, 
kartoshkada). Barglari oddiy, butun yoki bo‘lingan. Gullari 
biroz qiyshiq, ba’zan to‘g‘ri ikki jinsli, yakka-yakka holda 
barglar qo‘ltig‘ida yoki shoxlar uchidagi gajak to‘pgullarda 
joylashgan. Kosachasi bir-biri bilan qo‘shilgan 5 ta gulko- 
sachabargdan tashkil topgan. Gultoj i yarmigacha yoki uchi- 
gacha bir-biri bilan qo‘shilgan 5 ta gultojbargdan tashkil 
topgan, turlicha rangda. Changchilari 5 ta, gultojbargining 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan nayga o‘mashgan. Urug‘chisi 
bitta. Mevasi rezavor meva yoki ko‘sakcha.
Ituzumdoshlarga mansub yowoyi turlaming ko‘pchiligi 
begona o‘tlardan iborat. Ular orasida hammaga tanish