Botanika fanidan o’qituvchilar malakasini oshirishda mustaqil ta’limning roli

№ 
 
Bo’shliqlar aniqlangan 
mavzular 
Tuman, shahar
B
oyovut 
tuman
i 
G
ul
is
ton tu
m
an
i 
Mi
rzaobod 
tum
ani 
tt
tt
tu
m
an
tuman
it
um
ani
 
O
qol
ti
n t
um
ani
 
Sir
dar
yo t
um
an
i 
Sayxu
nob
od tu
m
an
i 
Sardob
a t
um
an
i 
X
ovos t
um
an
i 
G
ul
is
ton shah
ar
 
Y
angiye
r shaha
r 
Sh
iri
n 
shahar
 
1 
Ildizning ichki va tashqi 
tuzilishi 
15% 14% 11% 17% 19% 15% 28% 6% 
14% 15% 22% 
2 
Poyaning bo’yiga va eniga 
o’sishi 
6% 
22% 11% 3% 
8% 
11% 16% 25% 17% 12% 26% 
3 
To’pgullar 
23% 19% 29% 12% 11% 13% 9% 
28% 28% 27% 10% 
4 
Gul 
formulasi 
va 
diagrammasi 
20% 19% 21% 14% 24% 23% 15% 36% 19% 39% 13% 
5 
Gulli 
o’simliklarda 
urug’lanish 
11% 33% 11% 38% 16% 14% 12% 26% 15% 12% 31% 
6 
Urug’ning unib chiqishi 
11% 26% 45% 33% 39% 29% 12% 13% 19% 28% 17% 
7 
Fotosintez 
24% 46% 14% 14% 39% 18% 27% 18% 19% 16% 28% 
8 
Lishayniklar bo’limi
29% 18% 18% 37% 10% 13% 29% 28% 38% 27% 10% 
9 
Suv o’tlari bo’limi 
11% 13% 19% 28% 26% 15% 16% 14% 14% 32% 11% 
10 
Yo’sinlar bo’limi 
16% 14% 14% 18% 19% 16% 14% 24% 23% 15% 17% 
11 
Dala qirqbo’g’imi 
21% 16% 19% 14% 20% 15% 31% 28% 19% 31% 28% 
12 
Zuxrasoch 
va 
suv 
qirqqulog’i 
33% 26% 15% 16% 14% 37% 10% 13% 29% 19% 21% 
2-jadval.
Tumanlar kesimida botanika darslaridan aniqlangan boshliqlar 
foiz ko’rsatkichlari. 

---

24 
1-diagramma. 
5-6 sinflarda bo’shliqlar mavjud mavzular yusasidan 
tumanlar kesimida foiz ko’rsatkichlar. 
2-diagramma. 
5-6 sinflarda bo’shliqlar mavjud mavzular yusasidan 
tumanlar kesimida foiz ko’rsatkichlar. 

---

25 
3-diagramma. 
5-6 sinflarda bo’shliqlar mavjud mavzular yusasidan 
tumanlar kesimida foiz ko’rsatkichlar. 
Viloyatda mavjud umumiy o’rta maktab 5-6 sinf o’quvchilarida botanika 
darslarida o’zlashtirilishi qiyin mavzular yuzasidan tuzilgan mustaqil ta’lim 
mavzulari, hududiy markaz ilmiy kengashida ko’rib chiqildi va tajriba sinov 
uchun ruxsat berildi. 
Tanlab olingan 30 ta mustaqil ta’lim mavzulari Biologiya MOK 
rejalashtirilgan oylarda kelgan tinglovchilarga taqdim etildi. 
Reja asosida tumanlardan kelgan 25 nafar tinglovchilarga, foiz 
ko’rsatkichlari yuqori bo’lgan mavzular berildi. MOK tinlovchilari mavzular 
asosida: 
1.
Nazariy bilimlarni oldilar 
2.
Mustaqil ta’lim mavzulari bo’yicha dastur ishlanmalari yaratdilar va 
kafedra yig’ilishida ko’rib chiqildi 
3.
Mustaqil ta’lim bo’yicha o’qitishning shakl va usullarini darslarda 
qo’lladilar va test topshiriqlari ishlab chiqdilar. 

---

26 
Tinglovchilarga mustaqil ta’lim mavzulariga tayyorlanishlarida ko’mak 
sifatida ilk marotaba elektron ta’lim resurs bazasi yaratildi. Ushbu baza 
markazning web sayti tarkibiga joylandi (http://www.sirdaryomoi.uz) va ushbu 
silka e’lon qilindi.
Elektron ta’lim resurs bazasidan quyidagilar o’rin olgan: 
1.
Asosiy adabiyotlar 
2.
Qo’shimcha adabiyotlar 
3.
Labaratoriya mashg’ulotlari 
4.
Nazorat ishlari 
5.
Multimedia vositalari 
6.
Ko’rgazmalar
7.
Botanika faniga doir so’ngi masalalar to’plami va ularni yechish usullari. 
Mustaqil ta’lim natijalari: tinglovchilar tomonidan tayyorlangan mavzuga oid 
dars ishlanmalari, test topshiriqlari markaz “Tabiiy va aniq fanlar” kafedra 
yig’ilishida ko’rib chiqilib, ish jarayonida foydalanishlari uchun qaytarib berildi. 
Tinglovchilarda Web Quest texnologiyasi va uni qo’llash tartibi tushintirilib, 
bu texnologiya orqali ularda mustaqil ta’lim ko’nikmasi hosil qilindi. Chunki WEB 
QUEST texnologiyasidagi topshiriqlar asosan mustaqil bajariladi. Baholash 
mezoni tinglovchilarni baholash orqali ko’rsatib berildi. 
Shuningdek mustaqil ta’lim orqali o’quvchilarga PISAga tayyorlash uchun 
eng avvalo, o’qituvchilarni tayyorlash lozim bo’ladi. O’qituvchilarni 
tayyorlashning eng maqbuli ularni malaka oshirish jarayonida va mustaqil ta’lim 
orqali tayyorlashdir. Buning uchun tinglovchilar tayyorlaydigan mustaqil ta’lim 
mavzulari bo’yicha an’anaviy savollarni tabbiy-ilmiy savodxonlikka oid savollarga 
o’girish talablari ham qo’yilib, eng maqullarini tinlovchilar o’zaro almashinib, ish 
jarayonida qo’llashlari PISAga tayyorgarlikning dastlabki bosqichini tashkil etadi

---

27