Botanika fanidan o’qituvchilar malakasini oshirishda mustaqil ta’limning roli

II BOB. TADQIQOT OBYEKTLAR VA METODLARI 
Magistrlik dissertatsiya ishining tadqiqot ishlari Guliston davlat universiteti 
huzuridagi Xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini 
oshirish hududiy markazida 2017-2019 yillar davomida olib borildi. Tadqiqot 
ob’yekti sifatida Guliston davlat universiteti huzuridagi Xalq ta’limi xodimlarini 
qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi biologiya MOK 
(malaka oshirish kursi) ta’lim yo’nalishidagi mutaxassislik fanlarini o’qitish 
jarayoni olindi. Ushbu kurs tinglovchilari bilan olib borilayotgan quyidagi 
jarayonlarda ilmiy tadqiqot ishlari olib borildi: 
1.
Tinglovchilarda mustaqil ishlash va bu borada elektron ta’lim 
resurslardan samarali foydalanish jarayoni. 
2.
O’quv 
jarayonida 
ta’lim 
texnologiyalarini 
ishlab 
chiqishda 
qo’llanilayotgan shaxsga yo’naltirilgan ta’lim tamoyillariga suyangan 
holda amalga oshirilayotgan loyihalashtirish jarayoni. 
3.
PISA xalqaro baholash dasturiga (tabiiy yo’nalish bo’yicha) tayyorgarlik 
ko’rishda mustaqil ta’lim jarayonidan foydalanish.
Loyihalashtirish jarayoni ta’lim texnologiyasini biologiya darslarida 
qo’llashda mustaqil ta’limning o’rni va bunda elektron ta’lim resurslaridan 
samarali foydalanish ko’pchilik tinglovchilarda ma’lum qiyinchiliklarni keltirib 
chiqarmoqda, ularda bu to’g’risida yetarli ko’nikma shakillanmagan. Ushbu 
kamchiliklarni tugatish uchun tinglovchilarga mustaqil ta’limdan samarali 
foydalanish yo’llarini ko’rsatish talab qilinadi. Shu sababali hududiy markazda 
2017-2019 yillarda tashkil etilgan Biologiya fani o’qituvchilari malaka oshirish 
kursi tinglovchilari o’rtasida so’rovnomalar o’tqazildi. Bu so’rovnoma natijalariga 
ko’ra umumta’lim maktab o’quvchilarini mustaqil bilim olish va uni o’zlashtirish, 
mustaqil fikrlash, xalqaro standartlarga to’la javob bera oladigan kadrlarni 
tayyorlashni malaka oshirish jarayonida kurslar kesimida tinglovchilardan 
boshlash lozim deb topdik. Umumta’lim maktab o’qituvchilarining aksariyati 

---

19 
mustaqil ta’lim va uni ahamiyatini to’la-to’kis anglab yetmayotganliklari, ular 
ta’lim berayotgan o’quvchilarda o’z aksini topmoqda.
Malaka oshirish hududiy markazida 2017-2018 o’quv yili rejasiga asosan 
144 soatlik o’quv dasturi asosida tashkil etilgan Biologiya fani o’qituvchilari 
malaka oshirish kurslari mart, may, iyun va dekabr oylarida tashkil etildi. Reja 
asosida har bir tashkil etilgan kursga 25 nafardan tinglovchilar qabul qilindi va 
buyruq bilan rasmiylashtirildi. 
2018-2019 o’quv yili rejasiga asosan fevral, aprel, iyun, sentabr va dekabr 
oylariga Biologiya fani o’qituvchilari malaka oshirish kurslari rejalashtirilgan. 
Bizning tadqiqotlarimiz jami rejadagi 9 ta kursdan 6 tasida olib borildi. 
(2019-yil iyun, sentabr va dekabr oylari bundan mustasno) 
Mutaxassislik fanlarga ajratilgan soat umumiy o’quv modulining 57% ni 
tashkil etadi. IV modul mutaxassislik fanlari bo’lib, uning o’zi uchga bo’lib 
o’tiladi. Ular quyidagilar: