Bolalar rivojlanishidagi nuksonlarning klinik asoslari

Nutk buzilishlarining tasnifi
Ekspressiv (eslash) nutq – bu til yordamida o‘z fikrini bayon qilish tashqariga yo‘naltirilgan va bir qancha bosqichlardan o‘tuvchi: g‘oya – ichki nutq – tashqi oʼz fikrini aytish. Imressiv (idrok qilish) nutq – bu atrofdagilar nutqini tushunish (og‘zaki yoki yozma) jarayon, hamda bir qancha bosqichlardan o‘tadi: nutqiy xabarni idrok qilish axborot lahzalarini ajratish – idrok qilingan umumiy maʼnodagi sxemada ichki nutqni shakllantirish, kuy-intonatsiyali (intonatsiya, ovoz, bo‘yash); tempritmik (nutq tempi va ritmi). uziq-yuliq temp (asossiz pauzalar,tutilish, so‘z va tovushlarda urg‘uli bo‘g‘inni aniq o‘qish tutilmasdan, tutqanoqsiz (fiziologik iteratsiya, poltern) va tutqanoqlik ko‘rinishidagi duduqlanish). Nutq turli ko‘rinish va turlardagi murakkab psixik faoliyatdan iborat.
U ekspressiv va impressiv nutqqa ajratiladi
Ekspressiv (eslash) nutq – bu til yordamida o‘z fikrini bayon qilish tashqariga yo‘naltirilgan va bir qancha bosqichlardan o‘tuvchi: g‘oya – ichki nutq – tashqi o‘z fikrini aytish.
Imressiv (idrok qilish) nutq – bu atrofdagilar nutqini tushunish (og‘zaki yoki yozma) jarayon, hamda bir qancha bosqichlardan o‘tadi: nutqiy xabarni idrok qilish axborot lahzalarini ajratish idrok qilingan umumiy maʼnodagi sxemada ichki nutqni shakllantirish. Nutq faoliyati mustaqil umumiy to‘rtta turga ajratiladi, ulardan eksperssiv nutqqa og‘zaki va yozma nutq (xat kabi), impressiv nutqqa esa –og‘zaki nutqni tushunish va yozma nutqni tushunish (o‘qish) kiradi.
Og‘zaki nutq – murakkab, ko‘pqirrali jarayonni o‘ziga qamrab oladi: nutqning fonetik tomoni (nutqdan tovushni maʼnoli ajralishi); leksik-grammatik (so‘zlar, iboralar, maʼlumotlar); kuy-intonatsiyali (intonatsiya, ovoz, bo‘yash); temp-ritmik (nutq tempi va ritmi).
Ogʼzaki dialogli va monologli bo‘lishi mumkin.
Mustaqil yoki aytib turib yozilgan va o‘qish bo‘lishi mumkin bo‘lgan, og‘zaki nutq asosiga yozma nutq quriladi va rivojlanadi. U yoki bu nutq komponentlariga ko‘ra quyidagi lingvistik buzilishlarga bo‘linadi: