Biologiya 9-sinf

2. Quyida berilgan aminokislotalarni siklik va asikl
ik aminokislotalar qatoriga to‘g‘ri joylashtiring
Siklik aminokislotalar
Asiklik aminokislotalar
1. asparagin kislota 
1. oksiprolin
2. lizin 
2. gistidin
3. leysin 
3. triptofan
4. alanin 
4. fenilalanin
5. serin 
5. prolin
6. treonin 
6. tirozin
3. Bir zanjirda GTCATGGATAGTCCTAAT nukleotidlar ketma-
ketligi bo‘lgan DNK molekulasidagi
 
vodorod bog‘lar sonini aniqlang. 
A vaT soni 11*2=22 vod or od bog’
GvaS soni 7*3=21 vodor od bog’ . Jami bo’lib 22+21=43 ta vadorod bog’ mavjud.
28-BILET 
1. Zamburug‘larning o‘ziga xos xususiyatlari. Achitqi va qo‘ziqorin zamburug‘ining tuzilishi va
 
ahamiyatini tushuntirib bering. 
Zamburug'lar plastidalari yo‘q geterotrof
organizmlardir. Zamburug‘lar suv o‘tlaridan xlorofillning yo‘qligi,
bakteriyalardan esa yadroga ega bo'lishi bilan farq qiladi. Zamburug'larning vegetativ tanasi mitselliy deb 
atalib, u alohida ipchalar, ya’ni gifalar yig'indisidan tashkil topgan. Zamburu
g' mitselliysi oziq moddalarni 
butun yuzasi bilan shimib oladi. Mitselliyda spora hosil qiluvchi organlar hosil bo'ladi. Ko'payishi vegetativ, 
jinssiz va jinsiy usullarda boradi. Foydali zamburug’larga misol qilib achitqi zamburug‘ini olish mumkin.
Achitqi 
zamburug‘i 
- 
haqiqiy mitselliysi bo‘lmay, tanasi alohida
-alohida hujayralardan iborat. Hujayrasi bir 
yadroli, oval shaklda bo‘ladi. Bu zamburug‘ kurtaklanish yo‘li bilan ko‘payadi. Kurtaklanish natijasida hosil
bo‘lgan yosh hujayralar uzilib ketmay zanjir
hosil qiladi. Ular shakarli muhitda yashaydi. Achitqi 
zamburug‘larining faoliyati natijasida shakar spirt va karbonat angidrid gaziga parchalanadi. Ushbu jarayon
pivo, vino va nonvoychilikda katta amaliy ahamiyatga ega. Spirtli achish jarayonida ajralib chiqqan energiya 
achitqilarning hayoti uchun zarur. Nonvoychilikda xamirga achitqi qo‘shib qorilganda ajralib chiqadigan
karbonat angidrid gazi xamir ko‘pchishini, ya'ni yengil va g‘ovak bo‘lishini ta'minlaydi. 
Qo‘ziqorin
 

---

zamburug‘i 
tabiatda keng tarqalgan 
qalpoqchali zamburug’lar hisoblanadi. Uning ichi bo‘sh, meva tanasi 10
- 
12 cm bo'lib, oyoqcha va qalpoqchadan iborat. Qo‘ziqorin chirindiga boy tuproqlarda saprofit holda hayot
kechiradi. 
Тuproq ostidagi ko‘p yillik mitselliysi yoz faslida zaxira sifatida 
oziq moddalar to'plab, kuzdan 
boshlab meva tanachalar shakll ana boshlaydi. Ular kelgusi yili bahorda yetilib tuproq yuzasiga chiqadi va 
sporalarini sochadi. Qo'ziqorin shartli iste'mol qilinadigan zamburug'lar guruhiga kiradi. Eng yaxshi iste'mol 
qilinadigan zamburug'larga oq zamburug', oq qayin bilan birga o'sadigan zamburug' va boshqa zamburug'lar