Biologiya 9-sinf

2. Aminokislotalarning elementar tarkibi, tuzilishi va xossalarini tushuntiring. 
Oqsil monomeri aminokislotalardir. Oqsil molekulasi faqat aminokislotalardan tuzulgan bo‘lsa ham bu
monomerlar bir xil emas, Aminokislotalar pep
tid bog‘ orqali o‘zaro birikadi va polipeptid zanjirlarni hosil
qiladi. Aminokislota organik kislota molekulasida bir yoki bir nechta vodorod atomining aminoguruh NH
2 
bilan almashinishidan hosil bo‘ladi. Ko‘pincha NH
2 
guruh karboksil guruhiga (COOH) qo‘shn
i uglerod 
atomining vodorodi o‘rniga kiradi. Aminokislotalar asosan bir xil sxemada tuzilgan.
1) molekulaning bir uchida karboksil guruhlar (COOH) joylashgan; 2) karboksil guruh yonida aminogruppa 
(NH
2
) joylashgan. Barcha aminokislotalarda amino-
karboksil guruh bir xil bo‘ladi, ular bir
-biridan faqat 
radikallarining tuzilishi bilangina farqlanadi. uchinchi tarkibiy qism radikal deyiladi va R harfi bilan 
belgilanadi. Aminokislotalar o‘rtasida peptid bog‘
vujudga keladi. Ikkita aminokislotadan hosil bo‘lgan
peptid dipeptid, uchta aminokislotadan hosil bo‘lgani tripeptid, ko‘p aminokislotalardan hosil bo‘lgani
polipeptid deb ataladi. Polipeptid tarkibida aminokislotalar 50 tadan kam bo‘lsa, polipeptid deb a
taladi. Agar 
polipeptid tarkibida aminokislotalar soni 50 dan ortiq bo‘lsa shartli ravishda oqsillar deb ataladi.
Aminokislotalarning umumiy xossalari - aminokislotalar tarkibidagi amino va karbon guruhlariga hamda 
ularning qanday joylashganligiga bog‘liq.
O‘simlik va ko‘pchilik mikroorganizmlar aminokislotalarni
o‘zlari oddiy birikmalardan (CO
2
, suv, ammiak) sintezlay oladi. Yuqorida bayon etilganidek oqsil 
tarkibidagi aminokislotalar 20 xil bo‘lib shundan 10 tasi almashtirib bo‘lmaydigan 10 tasi esa almas
htirib 
bo‘ladigan aminokislotalar hisoblanadi.
3. Ulotriksning zoosporalari va izogametalarini umumiy soni 1200 tani tashkil qiladi. Undagi